حمام کردن شیر خواران

اگر مرتب پوشک شیر خوار را تعویض و پوست او را در نواحی زیر پوشک به طور کامل شست و شو دهید، لازم نیست نوزاد را مدام حمام ببرید. در این صورت تا اولین سال تولد، حمام کردن دو تا سه بار در هفته کافی است. حمام کردن مکرر، پوست کودک را خشک می‌کند به خصوص اگر برای شست و شو از صابون استفاده کنید و اجازه دهید رطوبت بدنش تبخیر شود. خشک کردن فوری بدن کودک با حوله و سپس آغشته کردن پوست او با یک لوسیون مرطوب‌کننده غیر معطر و ضد حساسیت بلافاصله بعد از حمام کردن، می‌تواند از خشک شدت پوست یا تشدید حالتی در پوست که اگزما نامیده می‌شود، پیشگیری کند.

در طول اولین یا دومین هفته پس از تولد، تا زمان افتادن باقی‌مانده بند ناف، شیرخوار را باید فقط با استفاده از پارچه نخی مرطوب یا اسفنج (یا ابر) حمام کرد. به این ترتیب که در یک اتاق گرم، شیرخوار را در محلی که برای کودک و مادر راحت است، مثل سطح میز تعویض لباس و پوشک، تختخواب و یا سطح زمین و روی یک پتو یا حوله نرم قرار دهید. اگر شیرخوار را درجایی بالاتر از سطح زمین قرار می‌دهید در تمام مدت استحمام، او را با یک دست نگه دارید تا از خطر سقوط در امان باشد.

قبل از شروع استحمام، یک لگن آب، یک پارچه مرطوب دو بار آب کشیده (برای اطمینان از اینکه هیچ اثری از صابون در آن باقی نمانده باشد) و یک صابون ملایم بچه را در دسترس خود قرار دهید. کودک را در یک حوله بپیچید و فقط قسمت‌هایی از بدن او را که می‌خواهید بشویید، بیرون از حوله بگذارید. برای شست و شوی صورت، ابتدا پارچه مرطوبی را بدون استفاده از صابون روی صورتش بکشید تا از نفوذ صابون به داخل چشم و دهان شیرخوار جلوگیری شود. قبل از شست و شوی سایر نقاط بدن، ابتدا باسن و بعد ناحیه کمر و پشتش را داخل لگن آب محتوی کف صابون فرو ببرید. توجه ویژ­ه‌ای به شستن و تمیز کردن چین‌های زیربغل، پشت گوش‌ها، اطراف گردن و به خصوص ناحیه تناسلی دختران داشته باشید.

وقتی بند ناف بیفتد و ناحیه ناف کاملاً بهبود پیدا کند، می‌توانید شیرخوار را مستقیم داخل آب بگذارید. اولین حمام او باید به آرامی و تا حد امکان در کوتاه‌ترین زمان انجام شود. ممکن است کودک در ابتدا کمی معترض شود، اگر متوجه شدید احساس ناراحتی می‌کند، حمام کردن او را به تعویق بیندازید و باز هم از حمام اسفنج استفاده کنید. یک تا دو هفته بعد، دوباره حمام کردن عادی را انجام دهید. دراین زمان کودک آمادگی استفاده از حمام را پیدا خواهد کرد.

بسیاری از والدین، حمام کردن نوزاد را در یک وان کوچک، لگن یا تشت پلاستیکی که کف آن با یک حوله پوشیده شده باشد، راحت‌تر می‌دانند. در لگن مورد استفاده تا پنج سانتیمتری مچ یا آرنج خمیده خود آب ولرم بریزید و با ساعد یا آرنج دستتان، درجه حرارت آن را امتحان کنید. اگر آبی را که بر می‌دارید از شیر آب است، ابتدا آب سرد و بعد آب داغ را باز کنید و وقتی درجه حرارت آب داخل لگن به 49 درجه سانتی‌گراد رسید، شیرخوار را داخل آن بگذارید.

در صورت عدم وجود وان یا لگن، برای اینکه نوزاد از دست مادر نیفتد، مادر در حمام روی زمین یا چهار پایه خیلی کوتاه بنشیند، سپس حوله­‌ای که با آب گرم خیس شده روی پای خود بیاندازد و نوزاد را روی آن بخواباند، ابتدا سطح روی بدن او را شسته و آب بکشد، بعد سطح رویی دست‌ها و سپس پاها را بشوید و هر قسمت را که شست آب بکشد. سپس نوزاد را دمر روی همان حوله بخواباند و قسمت پشت بدن را بشوید و آب بکشد و در آخر در حالت دمر سر نوزاد را شامپو زده و آب کشی کند.

مطمئن شوید قبل از لخت کردن شیرخوار تمام وسایل مورد نیاز در دسترس و اتاق دارای گرمای مناسب باشد. در این نوع حمام هم به همان وسایلی نیاز دارید که هنگام حمام کردن با اسفنج نیاز داشته‌­اید، علاوه بر آنها به یک ظرف کوچک برای آب کشی نیز نیاز خواهید داشت. در صورتی که سر شیرخوار شما دارای مو باشد، یک شامپو نیز مورد نیاز است. اگر بعضی وسایل را فراموش کرده باشید یا لازم شود درحین حمام کردن شیرخوار، به زنگ تلفن یا در جواب دهید، باید کودک را همراه خودتان ببرید، بنابراین لازم است همواره یک حوله خشک هم در دسترس و آماده برای استفاده داشته باشید. هرگز کودک را حتی برای یک لحظه در حمام تنها نگذارید.

اگر کودک از حمام کردن لذت می‌برد، به او فرصت دهید تا زمان بیشتری را صرف آب‌بازی و شناخت آب کند. هر قدر شادی او از بودن در حمام بیشتر باشد، به همان نسبت ترسش از آب کمتر خواهد شد. وقتی بزرگ‌تر شود، حمام کردن او طولانی‌تر می‌شود، به نحوی که این کار برای او جنبه بازی پیدا خواهد کرد. حمام کردن آرام‌بخش و تسکین‌دهنده است، بنابراین تا زمانی که تمایل دارد، اجازه دهید در حمام بماند.

برای بچه‌های خیلی کوچک، نیازی نیست برای سرگرمی از عروسک‌های مخصوص حمام استفاده کنید، چرا که اثر محرک آب و عمل شست و شو، به اندازه کافی برای او سرگرم‌کننده و لذت‌بخش خواهد بود. وقتی کودک به اندازه کافی برای استفاده از لگن رشد کرد، به نحوی که بتواند خود را به حالت نشسته یا سر پا نگه دارد، عروسک می‌تواند برای او ارزش زیادی داشته باشد. وقتی سرگرم شست و شوی کودک هستید، جعبه حاوی اسباب‌بازی،عروسک‌های شناور و حتی کتاب‌های ضد آب می‌توانند توجه او را به خود جلب کنند تا بدون مزاحمت، به کار شست و شوی او بپردازید.

وقتی کودک را از حمام بیرون می‌آورید، یک حوله کلاه‌دار، بهترین وسیله برای گرم نگه داشتن سر مرطوب اوست. پس از شست و شو، نوزاد را کاملاً خشک کرده و لباس گرم و تمیز به او بپوشانید. حمام کردن، بدون استفاده از صابون، روش آرامش‌بخشی برای آماده ساختن کودک قبل از خواب است.

نکته:

• رطوبت و بخار حمام نباید به حدی باشد که تنفس نوزاد را مشکل کند.
• اگر سر نوزاد، پوسته پوسته شده است بهتر است به پوست سر او قبل از استحمام کمی روغن زیتون مالیده و بعد با شامپو بچه شست و شو شود تا همه پوسته‌ها به تدریج از بین برود.
• از مکیدن گوش نوزاد پس از استحمام خود داری شود و برای خارج کردن آب از گوش نوزاد خم کردن سر او به راست و چپ و خشک کردن گوش‌ها با دستمال نرم کفایت می‌کند.
• بلا فاصله پس از شیر دادن به علت احتمال برگرداندن شیر از حمام کردن نوزاد خوداری شود.