در چند روز اول زندگی، کودک ممکن است برای اولین بار موفق به دفع مدفوع شود که آن را «مکونیوم» می‌نامند. روده­‌های نوزاد قبل از تولد از این ماده حجیم سبز تیره یا سیاه‌رنگ پر است که باید قبل از شروع عمل هضم طبیعی، روده‌­ها از آن تخلیه شود. وقتی مکونیوم خارج شد، مدفوع به زرد مایل به سبز، تغییر رنگ می‌دهد.

اگر شیرخوار از شیر شما تغذیه می‌کند، مدفوعش شبیه خردل روشن، همراه با ذرات بذر مانند خواهد بود. تا زمانی که کودک هنوز شروع به خوردن غذای جامد نکند، مدفوعش نرم و حتی کمی آبکی است. اگر با شیر خشک تغذیه می‌شود، مدفوعش معمولاً زرد مایل به قهوه‌­ای یا زرد می‌شود و قوامش از مدفوع بچه‌­هایی که شیر مادر می‌خورند سفت‌­تر خواهد بود.

اگر نوزادتان از شیر شما یا شیر خشک تغذیه می‌کند، ولی مدفوعش سفت یا خیلی خشک است، مقدار آبی که به بدنش می‌رسد، بسیار کم است، یا به علت بیماری، تب یا گرما، آب زیادی را از دست داده است. وقتی خوردن غذاهای جامد را شروع می‌کند، مدفوع سفت ممکن است به این دلیل باشد که غذاهای یبوست‌­آور مثل غلات و شیر گاو می‌خورد که هنوز دستگاه گوارشش قادر به تحمل آنها نیست (نوشیدن شیر کامل گاو برای شیرخواران زیر دوازده ماه مناسب نیست).

در زیر به سایر نکاتی که در مورد مدفوع باید در نظر داشته باشید اشاره شده است:

تغییراتی که گه­گاه در رنگ مدفوع و قوام آن ایجاد می‌شود، امری طبیعی است. مثلاً اگر کودک در یک روز مقادیر زیادی غلات مصرف کرده باشد، به علت اینکه هضم آن مشکل­‌تر انجام می‌گیرد، قدرت هضم کاهش می‌یابد و رنگ مدفوع سبز می‌شود یا اگر به او مکمل آهن بدهید، رنگ مدفوع به قهوه‌­ای سیر تبدیل خواهد شد. اگر در ناحیه مقعد خراش کوچکی به وجود آید، ممکن است رگه‌­هایی از خون روی مدفوع دیده شود. اگر مقادیر زیادی خون، بلغم یا مایع در مدفوع ظاهر شد، فوراً به پزشک کودک یا اگر در دسترس نبود به متخصص کودکان دیگری مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانه شرایطی باشند که به توجه پزشک نیاز داشته باشد.

چون مدفوع شیرخوار به طور طبیعی نرم و مختصری آبکی است، فهمیدن اینکه به اسهال خفیفی مبتلاست یا خیر، آسان نیست. در اسهال، معمولاً علائم عبارتند از: افزایش ناگهانی تعداد دفع مدفوع (بیش از یک دفع با هر تغذیه) و آبکی شدن غیرمعمول مدفوع. اسهال می‌تواند نشا­­نه وجود عفونت روده یا مربوط به رژیم غذایی کودک باشد. اگر شیرخوار از شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است اسهال او در اثر تغییر رژیم غذایی مادر باشد.

خطر اسهال در این است که می‌تواند شیرخوار را به کم آبی پیش‌رونده بدن دچار کند. اگر تب هم وجود دارد و سن شیرخوارتان زیر دو ماه است، باید او را فوراً به پزشک برسانید تا اگر لازم شد او را در بیمارستان بستری کند.

دفعات دفع مدفوع در هر شیرخواری نسبت به دیگری بسیار متفاوت است. بسیاری از کودکان بلافاصله بعد از هر شیر خوردن دچار اجابت مزاج می‌شوند که مربوط به واکنش معدی – روده‌­ای است که هر بار با پر شدن معده، روده‌­ها نیز فعال می‌شوند.

در سن 3 تا 6 هفتگی، در بعضی از شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، به این علت که گهگاه، پس‌مانده جامد شیر مادر آنقدر ناچیز است که نمی‌تواند دستگاه گوارش را در هر بار تغذیه، تحریک به دفع این پس‌مانده اندک کند، باید چند روز و حتی گاهی یک هفته بگذرد تا مقدار مدفوع موجود به حدی برسد که قادر به تحریک دستگاه گوارش شود و دفع صورت گیرد. به این ترتیب، دفع دیر به دیر مدفوع، تا زمانی‌که دارای قوام نرم و معمولی باشد و شیرخوار از جهات دیگر سالم به نظر برسد، به هیچ‌وجه نگران کننده نیست.

اگر کودک شما شیر خشک می‌خورد، ممکن است روزانه حداقل یک بار دفع مدفوع داشته باشد. اگر دفع او کمتر از یک بار در روز اتفاق افتد و به علت سفت بودن مدفوع مجبور شود برای دفع، بیش از حد طبیعی زور بزند، ممکن است دچار یبوست باشد. برای رفع این مشکل، به پزشک کودک مراجعه کنید تا شما را راهنمایی کند.