هنگامی‌که کودک به شش ماهگی می‌رسد، باید بتواند شب را یکسره بخوابد. اگر چنین نباشد، روش‌هایی هست که شما می‌توانید به کمک آنها، باعث شوید که کودک استراحت شبانه‌ی خوبی پیدا کند. ولی این بدان معنا نیست که کودک همه شب بدون هیچ مشکلی تا صبح بخوابد.
کودک چقدر خواب نیاز دارد؟
نوزادان ممکن است تا 18 ساعت در شبانه روز بخوابند. ولی این میزان در شش ماهگی به 12 الی 14 ساعت کاهش می‌یابد؛ که شامل دو نوبت چرت یکی دو ساعته هم هست. البته این روال ممکن است مدت زیادی طول نکشد. پس از چند ماه ممکن است کودک یکی از چرت‌های روزانه‌ی خود را که معمولاً چرت نیمه صبح است، کنار بگذارد و تعداد کمی از بچه‌ها هر دو چرت خود را کنار گذاشته و می‌خواهند تمام روز بیدار باشند.
آیا چرت روزانه‌ی کودک مهم است؟
چرت روزانه کودک وقت مغتنمی برای شماست که به آن بسیار نیاز دارید. هرچه کودک در طول روز بهتر استراحت کرده باشد، آرام‌تر خواهد بود و آرام کردن او در شب نیز راحت‌تر است. برخی کودکان به‌طور طبیعی کم‌خواب‌تر از بقیه هستند. اگر کودک شما بدون چرت روزانه هم شاداب است و شب‌ها به‌راحتی آرام می‌گیرد، پس شرایط جوری است که در همین وضع به تعادل دست یافته است. اما اگر کودک خسته و آشفته است، ولی در برابر چرت روزانه مقاومت می‌کند، شاید به این خاطر است که محیط اطراف برای او خیلی هیجان انگیز است و نمی‌خواهد حتی ثانیه‌ای از آن چشم بپوشد. هنگامی‌که به زمان چرت روزانه کودک نزدیک می‌شوید، از تحریک او خوداری کنید و کودک را آرام نگه دارید. قبل از اینکه بیش از حد خسته شود، سعی کنید او را بخوابانید. اتاق باید تاریک و ساکت باشد و چیزی موجب جلب توجه او نشود. اگر باز هم مقاومت نشان داد و شما این احتمال را می‌دهید که باید باقی روز را با کودکی بدخلق سر و کله بزنید، بهتر است او را در کالسکه و یا با ماشین بیرون ببرید. بسیاری از کودکان حین حرکت به‌سرعت به خواب می‌روند و حتی یک چرت 20 دقیقه‌ای در کالسکه یا ماشین، او را در باقی روز شاداب خواهد ساخت.
کی کودک سراسر شب را می‌خوابد؟
همه تازه پدر و مادرها، بی‌صبرانه منتظر رسیدن به این لحظه هستند. اما اکثر کودکان قبل از سه ماهگی به‌ندرت بیش از پنج ساعت یکسره می‌خوابند. وقتی کودک به حدود شش ماهگی برسد که نیاز به تغذیه شبانه ندارد، باید بتواند سراسر شب و به مدت 10 تا 12 ساعت یکسره بخوابد. با اینکه ممکن است کودک آمادگی جسمانی برای خواب یکسره شبانه را داشته باشد؛ ولی شاید بازهم این کار برایش دشوار باشد؛ که می‌تواند ناشی از بیماری، دندان درآوردن و یا اضطراب ناشی از جداشدن از شما باشد. از خواب پریدن‌های شبانه کودک اکثراً ناشی از خود الگوی خواب کودک است. در طول خواب شبانه، کودک به‌طور طبیعی دوره‌هایی از خواب سبک و سنگین را به‌تناوب طی می‌کند. در این دوره‌های خواب سبک که ممکن است در یک شب 5 تا 6 بار باشد، غیرعادی نیست که بیدار شده و چشمانش را باز کند و حتی اگر نتواند شما را ببیند یا وجودتان را احساس کند، شاید گریه سر دهد. کودکانی که عادت کرده‌اند با شیر خوردن، تکان خوردن یا بغل کردن بخوابند، اگر نیمه شب بیدار شوند، دوباره خود به خود به‌خواب رفتن برایشان دشوارتر است. اما اگر پس از شش ماهگی برنامه‌ی خواب درستی برای کودک ریخته باشید و او را عادت داده باشید که خودش بخوابد، آنگاه قاعدتاً پس از بیدار شدن، به‌راحتی و به‌سرعت دوباره به خواب عمیق خواهد رفت.
برنامه‌ی وقت خواب داشته باشید
اولین گام برای کمک به خواب خوب کودک در شب، این است که او متوجه شود برنامه خواب منطقی برایش وجود دارد. کودک در شش ماهگی دنیای اطرافش را بهتر درک می‌کند و کم‌کم برنامه‌های روزانه خود را می‌شناسد. اگر هرشب از برنامه مشابهی پیروی کنید، به‌سرعت یاد می‌گیرد که منتظر چه چیزی باشد و می‌فهمد که شب موقع خوابیدن است. برنامه‌ای که اکثر والدین شب‌ها پیاده می‌کنند، شامل حمام گرم و آرام‌بخش، وعده غذای قبل از خواب، مسواک زدن، به رختخواب رفتن و لالایی خواندن است. رمز کار این است که بچه آرام شود؛ پس، از هرگونه فعالیت‌های هیجان‌آور و محرک بپرهیزید؛ بگذارید برای آرام شدن چیزی را در آغوش بگیرد. یک پتو یا اسباب‌بازی نرمی که همه استانداردهای ایمنی را داشته باشد، کنار او بگذارید تا با آن آرامش پیدا کند. اگر عروسک مورد علاقه‌ی او یا چیز مشابهی هرشب در تختش باشد، کودک به‌سرعت بین آن چیز و خوابیدن ارتباطی برقرار می‌کند و اگر شب از خواب بپرد، حضور آرامش‌بخش آن عروسک باعث می‌شود دوباره به خواب برود.
وقتی کودک بیدار است به او شب بخیر بگویید
تکان دادن، در آغوش گرفتن یا شیر دادن به کودک، برای خواباندن او، از علل مهم مشکلات خواب است. اگرچه برای شما وسوسه انگیز است که بگذارید کودک در دستان شما به خواب برود؛ ولی بدین گونه او نمی‌آموزد که اگر شب از خواب بیدار شد، چگونه دوباره به خواب برود. کلید ایجاد برنامه خواب این است که کودک را وقتی آرام ولی بیدار است، در تختش بگذارید، او را بوسیده، شب بخیر بگویید و از اتاق بیرون بروید.
بگذارید کودک اندکی گریه کند
اکثر کودکانی که عادت دارند در آغوش والدین به خواب بروند، برای خوابیدن به شکلی که گفته شد در ابتدا مشکل دارند. اگر کودک شما همین‌که از اتاق بیرون رفتید، گریه را سر داد، فوراً برنگردید. به او فرصت دهید کمی گریه کند، گریه‌اش قطع شود و سپس مدتی آرام دراز بکشد تا به خواب رود. اما اگر گریه‌اش شدیدتر شد، نزدش برگردید، او را ببوسید و نوازشش کنید و بگویید حالش خوب است و دوباره اتاق را ترک کنید. ممکن است مجبور شوید در عرض چند ساعت، چندین بار این کار را تکرار کنید تا بالاخره کودک بخوابد. ولی ارزشش را دارد که چند شب متوالی بر این کار پافشاری کنید. در شب هفتم یا هشتم اکثر بچه‌ها متوجه می‌شوند که بدون حضور شما هم مشکلی ندارند و می‌توانند خودشان به خواب بروند. اگر بچه نیمه شب‌ها از خواب بیدار شود، شاید به‌نظرتان بیاید که ساده‌ترین و سریع‌ترین راه‌حل تکان دادن و شیردادن به اوست؛ ولی این کار مشکل را حل نکرده؛ بلکه طولانی‌تر می‌کند. به‌جای این‌کار به همان روش قبل کار کنید. یعنی نزد کودک بروید، بررسی کنید مشکلی نداشته باشد، او را ببوسید و آرامش کنید، سپس از اتاق بروید؛ اگرچه ممکن است این کار در ابتدا برای شما از نظر احساسی و جسمی خسته کننده باشد، ولی بدانید که ارزش دارد بر آن پا فشاری کنید؛ برای اکثر بچه ها بیش از چند شب، طول نخواهد کشید که بیدار شدن شبانه را کنار بگذارند.
نکته: از شش ماه دوم میتوان کودک را درصورتی‌که مایل باشید در اتاق جداگانه بخوابانید. اگر می‌خواهید کودک را به اتاق جداگانه منتقل نمایید، زمانی را انتخاب کنید که او با مسائل دیگر مانند سازگار شدن با پرستار جدید، بیماری و دندان در آوردن مواجه نباشد. اگر کودک اضطراب جدایی از شما را دارد تا زمانی‌که بهتر شود، او را در اتاق خود نگه دارید.
