تغذیه با شیر مادر به عنوان یک حق مسلّم و مهم برای کودک دردین اسلام به رسمیت شناخته شده و پیرامون آن احکام و توصیه های مفصّلی بیان شده است .
اهمیت این حق کودک بدان جهت است که شیر مادر کامل ترین و سالم ترین غذا برای کودک است و رشد جسمی و نیز پرورش عاطفی و روحی طفل را به بهترین صورت فراهم می آورد. تحقیقات علمی نیز نشان می دهد که تغییر ترکیبات شیر مادر از هنگام ولادت تا پایان دوران شیردهی با نیازهای غذایی و سلامتی و ایمنی کودک تناسب کامل دارد، از این رو کودکانی که از شیر مادر استفاده می کنند شش برابر دیگر کودکان شانس زنده ماندن دارند.
خداوند متعال در قرآن کریم در این باره می فرماید: «مادران، فرزندان را دو سال تمام شیر می دهند. این حکم برای کسی است که بخواهد دوران شیر خوارگی را تکمیل کند … نه مادر حق ضرر زدن به کودک را دارد و نه پدر …». (سوره بقره آیه ۲۳۳ )
در روایات هم به طور گسترده این مسأله مورد اهتمام قرار گرفته است به گونه ای که می توان این روایات را در سه دسته قرار داد:
دسته اول: روایاتی است که در آن ها به خیر و برکت و فایده شیر مادر برای نوزاد تصریح شده است، مانند آن که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرموده است: «هیچ شیری برای تغذیه کودک با برکت تر از شیر مادر نیست». (بحارالانوار ج ۱۰۰ ص ۳۲۳)
هم چنین امیر المؤمنین (ع) تغذیه با شیر مادر را مورد تأکید قراردده و فرموده است: هیچ شیری برای تغذیه کودک با برکت تر از شیر مادر نیست. (وسائل الشیعه ج ۲۱ ص ۴۵۲)
تغذیه با شیرمادر نیازهای تغذیه ای شیرخواران را تامین نموده و بهترین الگوی رشد و تکامل مطلوب کودکان را فراهم می کند. شیرمادر یک مایع بی نظیر و زنده حاوی عوامل ضد عفونت است که شیرخوار را در مقابل بسیاری از بیماری ها و عفونت ها (مثل اسهال و عفونت های گوارشی و تنفسی، عفونت گوش، آسم و اگزما و آلرژی….) محافظت می کند و مرگ و میر ناشی از این بیماری ها را کاهش می دهد و همچنین احتمال چاقی و بیماری های مزمن از جمله: بیماری های قلبی عروقی، پرفشاری خون، سرطان ها و دیابت را در بزرگسالی کاهش می دهد. شیر هر مادری برای فرزند خودش بهترین است و ترکیب آن براساس تغییر نیازهای او برحسب سن شیرخوار و حتی در هروعـده تغییر می کند. شیر روزهای اول یا آغوز حاوی عوامل ضد عفونت بسیاری برای محافظت نوزاد در برابر بیماری هاست کـه هنـوز سیستم ایمنی او تکامل نیافته است. تغذیه با شیرمادر به رشد و تکامل فک و صورت کمک کرده و از پوسیدگی دندان پیشگیری می کند. امکان تکلم بهتر، هوش بـالاتر و کسب مهارتهای تکاملی وتحصیلی بهتر را در آینده فراهم می کند. تغذیه با شیرمادر تامین کننده گرما، صمیمیت، نزدیکی و تماس مادر وکودک است که نتیجه آن ارتقاء تکامل جسمی و عاطفی کودک است. بعلاوه شیرمادر همیشه و همه جا در دسترس است و نیازی به خریدن، آماده کردن، تجهیزات و ذخیره سازی ندارد. چنانچـه شیرخوار با شیرمادر تغذیه نشود ابتلاء بیشتر او به بیماری ها موجب صرف هزینه های درمان و مراقبت کودک وغیبـت والـدین از کار می گردد. شیردهی برای مادران نیز مزایای فراوانی دارد : پیشگیری از کم خونی، سرطان پستان، شکستگی گردن استخوان ران در سنین کهولت و تاخیر در شروع قاعدگی و بارداری مجدد پس از زایمان از مزایای شیردهی برای مادران است و نیز وزن اضافی دوران بارداری را زودتر از دست می دهند.
مهدک
