آهن يكي ازاجزاء تشكيل دهنده هموگلوبين است .هموگلوبين يكي از تركيبات مهم واصلي خون است كه نقش مهمي درانتقال اكسيژن به بافتها دارد. گرچه مقداري ذخيره آهن در بدن وجود داردولي بايدهرروزازطريق غذا آهن به بدن برسد.
اگرآهن به مقداركافي دريافت نشود كم خوني رخ ميدهد.نوزاد هنگام تولد باذخاير كافي آهن متولد مي شود,آهن شير مادر نيز به خوبي جذب مي شود. اما بعد از پايان شش ماهگي ذخيره آهن بدن تمام مي شودوغذاي كمكي وشيرمادر نيازشيرخوار به آهن را تامين نمي كند بنابراين كودك نياز به دريافت قطره آهن همچنين مصرف غذاهاي غني از آهن دارد .
بعضي از غذاها داراي مقداري آهن هستند ولي فقط مقدار كمي از آهن موجود در آنها جذب مي شو د وبقيه آن از طريق مدفوع دفع مي گردد. آهن موجود در غذاهاي حيواني بهتراز غذاهاي گياهي جذب مي شود. 15 تا35 درصد آهن موجود در غذاهاي حيواني مانند گوشت گوساله , گوسفند , مرغ و ماهي وحدود 5 درصد آهن موجود در شير , تخم مرغ وحبوبات جذب مي شود .
توجه كنيد مصرف توام بعضي از مواد غذايي مي تواند باعث افزايش جذب آهن و بعضي از آنها موجب كاهش جذب آهن موجود دروعده غذايي شوند . بنابراين همزماني مصرف مواد غذايي درچگونگي جذب آهن موجود در وعده غذايي بسيار مهم است. مواد غذايي افزايش دهنده جذب آهن : وجود گوشت درغذا حتي به مقدار كم سبزي هاي غني از ويتامين C مانند گوجه فرنگي و… ميوه هاي غني از ويتامين C مانند مركبات , هندوانه و… غلات جوانه زده مانند جوانه گندم , جوانه ماش و… مواد غذايي كاهش دهنده جذب آهن : غذاهاي داراي تانن مانند چاي وقهوه لبنيات مثل شير وپنيراگر همزمان با غذاي آهن دار مصرف شوند جذب آهن را كم مي كنند. غذاهاي داراي فيتات مانند ناني كه خمير آن كاملا ورنيامده باشد . نان سبوس دار مقدار آهن در برخي مواد غذايي: مقدار آهن موجود در غذاها متفاوت است .
براي مثال در100 گرم : لوبيا چيتي پخته 6/2 ميلي گرم جعفري خام 2/6 ميلي گرم جگرگوسفند پخته 8 ميلي گرم آهن وجود دارد . جدول شماره 3 ميزان نياز روزانه شيرخواران به آهن متوسط آهن مورد نياز(ميلي گرم) سن 10 6تا12ماهگي 10 12تا24ماهگي ميزان نياز روزانه شيرخوار به آهن ازطريق غذا تامين نمي شود چون حتي غني ترين غذاي حاوي آهن كه جگر است در100 گرم حدود 10 ميلي گرم يعني معادل نياز روزانه آهن دارد, بنابراين توجه به دو نكته ضرورت دارد :
فقط بخشي ازآهن موجود در غذا جذب مي شود. يك كودك (حتي بزرگتر از2 سال) نمي تواند هر روز 100 گرم جگر بخورد. بنابراين توجه به مواردي كه براي پيشگيري از ابتلاء به كم خوني آورده شده است ضروري است. پيشگيري از ابتلاء به كمخوني فقر آهن: براي تامين نياز كودك به آهن توصيه مي شود يك تادو ميلي گرم آهن به ازاء هر كيلووزن بدن داده شود اين ميزان حدودا بادادن 10تا15 قطره آهن يا 5/1 cc شربت آهن تامين مي شود . اگر نوزاد با وزن طبيعي متولد شده است يعني وزن او هنگام تولد بيشتراز2500 گرم بوده است بايد همزمان باشروع غذاي كمكي يعني ازپايان 6ماهگي تا24ماهگي قطره آهن داده شود. چنانچه نوزاد كم وزن متولد شده است يعني وزن او هنگام تولد كمتراز2500 بوده است بايدزماني كه وزن اوبه دوبرابر هنگام تولد مي رسد ( ممكن است زودتر از 6ماهگي وزن كودك دوبرابرشود)دادن قطره آهن شروع شود وتا2 سالگي ادامه يابد. قطره آهن را در قاشق چايخوري چكانده وعقب ذهان كودك بريزيد. بعداز دادن قطره آهن كمي آب به كودك بدهيد ودندانهاي اورا با دستمال تميز پاك كنيد ويا مسواك بزنيد تا رنگ دندان ها تيره نشود. هرگز به خاطر تيره شدن رنگ دندان ها دادن قطره را قطع نكنيد. قطره آهن باعث سياه شدن رنگ مدفوع مي شود , نگران نباشيد. دادن آب ميوه بعد از قطره موجب افزايش جذب آهن قطره مي شود. قطره را بين دووعده شيردهي بدهيد تا كلسيم شير مانع جذب آهن نگردد.
