آهن یکی ازاجزاء تشکیل دهنده هموگلوبین است .هموگلوبین یکی از ترکیبات مهم واصلی خون است که نقش مهمی درانتقال اکسیژن به بافتها دارد. گرچه مقداری ذخیره آهن در بدن وجود داردولی بایدهرروزازطریق غذا آهن به بدن برسد.
اگرآهن به مقدارکافی دریافت نشود کم خونی رخ میدهد.نوزاد هنگام تولد باذخایر کافی آهن متولد می شود,آهن شیر مادر نیز به خوبی جذب می شود. اما بعد از پایان شش ماهگی ذخیره آهن بدن تمام می شودوغذای کمکی وشیرمادر نیازشیرخوار به آهن را تامین نمی کند بنابراین کودک نیاز به دریافت قطره آهن همچنین مصرف غذاهای غنی از آهن دارد .
بعضی از غذاها دارای مقداری آهن هستند ولی فقط مقدار کمی از آهن موجود در آنها جذب می شو د وبقیه آن از طریق مدفوع دفع می گردد. آهن موجود در غذاهای حیوانی بهتراز غذاهای گیاهی جذب می شود. ۱۵ تا۳۵ درصد آهن موجود در غذاهای حیوانی مانند گوشت گوساله , گوسفند , مرغ و ماهی وحدود ۵ درصد آهن موجود در شیر , تخم مرغ وحبوبات جذب می شود .
توجه کنید مصرف توام بعضی از مواد غذایی می تواند باعث افزایش جذب آهن و بعضی از آنها موجب کاهش جذب آهن موجود دروعده غذایی شوند . بنابراین همزمانی مصرف مواد غذایی درچگونگی جذب آهن موجود در وعده غذایی بسیار مهم است. مواد غذایی افزایش دهنده جذب آهن : وجود گوشت درغذا حتی به مقدار کم سبزی های غنی از ویتامین C مانند گوجه فرنگی و… میوه های غنی از ویتامین C مانند مرکبات , هندوانه و… غلات جوانه زده مانند جوانه گندم , جوانه ماش و… مواد غذایی کاهش دهنده جذب آهن : غذاهای دارای تانن مانند چای وقهوه لبنیات مثل شیر وپنیراگر همزمان با غذای آهن دار مصرف شوند جذب آهن را کم می کنند. غذاهای دارای فیتات مانند نانی که خمیر آن کاملا ورنیامده باشد . نان سبوس دار مقدار آهن در برخی مواد غذایی: مقدار آهن موجود در غذاها متفاوت است .
برای مثال در۱۰۰ گرم : لوبیا چیتی پخته ۶/۲ میلی گرم جعفری خام ۲/۶ میلی گرم جگرگوسفند پخته ۸ میلی گرم آهن وجود دارد . جدول شماره ۳ میزان نیاز روزانه شیرخواران به آهن متوسط آهن مورد نیاز(میلی گرم) سن ۱۰ ۶تا۱۲ماهگی ۱۰ ۱۲تا۲۴ماهگی میزان نیاز روزانه شیرخوار به آهن ازطریق غذا تامین نمی شود چون حتی غنی ترین غذای حاوی آهن که جگر است در۱۰۰ گرم حدود ۱۰ میلی گرم یعنی معادل نیاز روزانه آهن دارد, بنابراین توجه به دو نکته ضرورت دارد :
فقط بخشی ازآهن موجود در غذا جذب می شود. یک کودک (حتی بزرگتر از۲ سال) نمی تواند هر روز ۱۰۰ گرم جگر بخورد. بنابراین توجه به مواردی که برای پیشگیری از ابتلاء به کم خونی آورده شده است ضروری است. پیشگیری از ابتلاء به کمخونی فقر آهن: برای تامین نیاز کودک به آهن توصیه می شود یک تادو میلی گرم آهن به ازاء هر کیلووزن بدن داده شود این میزان حدودا بادادن ۱۰تا۱۵ قطره آهن یا ۵/۱ cc شربت آهن تامین می شود . اگر نوزاد با وزن طبیعی متولد شده است یعنی وزن او هنگام تولد بیشتراز۲۵۰۰ گرم بوده است باید همزمان باشروع غذای کمکی یعنی ازپایان ۶ماهگی تا۲۴ماهگی قطره آهن داده شود. چنانچه نوزاد کم وزن متولد شده است یعنی وزن او هنگام تولد کمتراز۲۵۰۰ بوده است بایدزمانی که وزن اوبه دوبرابر هنگام تولد می رسد ( ممکن است زودتر از ۶ماهگی وزن کودک دوبرابرشود)دادن قطره آهن شروع شود وتا۲ سالگی ادامه یابد. قطره آهن را در قاشق چایخوری چکانده وعقب ذهان کودک بریزید. بعداز دادن قطره آهن کمی آب به کودک بدهید ودندانهای اورا با دستمال تمیز پاک کنید ویا مسواک بزنید تا رنگ دندان ها تیره نشود. هرگز به خاطر تیره شدن رنگ دندان ها دادن قطره را قطع نکنید. قطره آهن باعث سیاه شدن رنگ مدفوع می شود , نگران نباشید. دادن آب میوه بعد از قطره موجب افزایش جذب آهن قطره می شود. قطره را بین دووعده شیردهی بدهید تا کلسیم شیر مانع جذب آهن نگردد.
