تربیت کودک از بدو تولد و حتی قبل از آن شروع می شود . با این که والدین این نکته را می دانند هرگز تصور نمی کنند که رفتارهای به ظاهر کم اهمیت و جزئی آن ها چه تاثیر شگرفی روی شخصیت آینده کودکان می گذارد.

یکی از اصلی ترین کلیدهای تربیتی کودکان جلب اعتماد است.  برخلاف تصور بسیاری از والدین جلب اعتماد کودک نتیجه فرآیند پیچیده و زمان بری نیست .حلب اعتماد با پاسخ گویی به نیازها و درک احساسات و خواسته های کودک محقق می شود .

والدین از همان روزهای آغازین زندگی حس اعتماد را در وجود کودک می پرورانند، کودکی که بتواند در سایه محبت و توجه به موقع والدین، احساس امنیت و آرامش کند، در بزرگسالی می تواند به محیط پیرامون خود اعتماد داشته باشد، به راحتی به دیگر افراد اعتماد کند و روابط تثبیت شده و پایداری با دیگران برقرار سازد. کودک در دوران شیرخوارگی نیازمند توجه کامل و وافی مادر است تا اعتماد و سپس احساس امنیت کند. زمینه اصلی اعتماد کودک در یک سال اول زندگی فراهم می شود.

کودک هم چنین درمراحل رشد و تکامل خود و پس از کسب امنیت و احساس آرامش در فضای پیرامون خود، اولین تلاش ها را برای کسب استقلال از سنین ۱٫۵ تا ۲ سالگی آغاز می کند.

یکی از اولین نشانه های این استقلال تلاش برای غذاخوردن به تنهایی است. بسیاری از والدین هرگز کودک را با ظرف غذایش تنها نمی گذارند و دایم می خواهند به او در خوردن غذا کمک کنند. در صورتی که کودک نیاز دارد به تنهایی غذاخوردن را تجربه کند و این کار به او احساس عزت نفس و استقلال می دهد. البته والدین باید از دور مراقب و نظاره گر کودک باشند و وسایلی را در اختیار کودک قرار دهند که برایش خطری نداشته باشد.

ابتکار

پرورش ابتکار و خلاقیت از حدود ۳ تا ۵ سالگی آغاز می شود. اگر والدین در این مرحله اجازه ابتکار به کودک خود ندهند یا به سبب رفتارها و حرکات غیرقابل پیش بینی وی با حالت تهاجمی برخورد کنند، به کودک احساس گناه دست می دهد. وی از یک سو دوست دارد در کارهایش ابتکار داشته باشد و از سویی نمی خواهد در اثر رفتارها و حرکاتش احساس گناه کند. تصور کنید پسر ۴ ساله ای با صرف وقت و دقت فراوان کاردستی درست می کند و پس از نشان دادن آن به مادر با سرزنش مادر مواجه می شود که «همه جا را کثیف کردی، لباست را کثیف کردی و…». چنین کودکی احساس شرم و گناه می کند و در بزرگسالی همواره در مقابل دیگران احساس خجالت می کند و می پندارد شایسته سرزنش دیگران است. او هم چنین عزت نفس خود را از دست می دهد و ممکن است احساس بی کفایتی، گناهکاری، بی لیاقتی و بی ارزشی پیدا کند. چنین کودکی در دوران مدرسه پشتکار و همت کافی برای درس خواندن و تحصیل ندارد زیرا تصور می کند هر کاری انجام بدهد بی نتیجه است و مستحق سرزنش خواهد بود.

کودک طی سال های اولیه زندگی،موجودیت خود را به رسمیت می شناسد و طی مراحل رشد و تکامل به برداشت کامل تری از شخصیت خود می رسد.اما اوج هویت خواهی از سنین ۱۱ سالگی تا دوران بلوغ رخ می دهد. زمانی که وی درباره شغل آینده اش، علایق شخصی و نگرش به زندگی تصمیم می گیرد و با والدین بر سر انتخاب ها یا عقایدش جدل می کند.