ايمنسازي يكي از شناخته شده ترين و موثرترين روش پيشگيري از بيماريهاي دوران كودكي است . در ۳۰ سال گذشته پس از آغاز برنامه توسعه ايمن سازي (EPI)، دستاوردهاي مهمي در جهت پيشگيري و كنترل بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن و ارتقاي سلامت كودكان در كشورمان حاصل شده است.
براساس اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، در حال حاضر کلیه کودکان کشور علیه بیماریهای دیفتری، سیاه سرفه، کزاز فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل و هپاتیت B واکسینه می شوند.بیماریهای سرخک، سرخجه مادرزادی، کزاز نوزادی درمرحله حذف قرار دارند، ۱۴ سال است که کشور عاری از بيماري فلج اطفال است و بیماریهای دیفتری، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده اند. میزان حاملین مزمن هپاتیت ب از بيش از ۳ درصد در سال ۱۳۷۰ به کمتر از ۲ درصد کاهش یافته است.
کلیدی ترین استراتژی برای دستیابی به دستاوردهای مذکور، پوشش بالاي ایمن سازی جاری كودكان و ساير گروههاي هدف است كه در سطوح شهرستاني و كشوري بالاي ۹۵ درصد بوده است. ادغام واكسن پنج گانه در برنامه توسعه ايمن سازي سبب ارتقاي سلامت كودكان از طريق كاهش ميزان بروز پنوموني ومننژيت هاي حاصله از هموفيلوس انفلوانزا نوع b (Hib) خواهد شد.
براساس دستورالعمل ابلاغی معاونت بهداشت به مراکز بهداشتی درمانی سراسر کشور، واكسن پنج گانه جايگزين واكسنهاي فعلي ثلاث (DTP) وهپاتيت ب در سنين ، ۴ و ۶ ماهگي در برنامه واكسيناسيون شده است. به علاوه دريافت واكسن هپاتيت ب بدو تولد طبق برنامه قبل ادامه خواهد داشت و زمان دريافت يادآور واكسن سه گانه (DTP) در ۱۸ ماهگي و ۶سالگي همانند برنامه سابق ادامه خواهد يافت.
جدول بازنگري شده برنامه ايمنسازي كودكان براساس دستورالعمل معاونت بهداشت به شرح زیر است:
واكسن |
برنامه |
ب ث ژ ، هپاتيت ب، فلج اطفال خوراكي |
بدو تولد |
پنج گانه (سه گانه + هپاتيت ب + هموفيلوس انفلوانزا) ، فلج اطفال خوراكي |
۲، ۴ و ۶ ماهگي |
MMR |
۱۲ ماهگي |
يادآوراول سه گانه ، يادآور فلج اطفال خوراكي ، MMR |
۱۸ ماهگي |
يادآور دوم سه گانه، يادآور فلج اطفال خوراكي |
۶ سالگي |
*جدول بازنگري شده برنامه ايمنسازي كودكان
چند نکته:
- در ايران هر كودكي يك كارت مخصوص مراقبت كودك دارد كه در آن جدول واكسيناسيون، تغذيه و پايش رشد در نظر گرفته شده است. كودك شما نيز حتماً اين كارت را دارد و اگر اينطور نيست بهتر است دراولين فرصت به يكي از مراكز بهداشتي و درماني در محدوده محل زندگي خود مراجعه نماييد و براي وي پرونده تشكيل داده و كارت مراقبت كودك را دريافت نماييد.
- در بدو تولد در صورت سلامت، برای کودک شما اولین نوبت واکسیناسیون شامل واکسنهای ب ث ژ، فلج اطفالو هپاتيت ب انجام و اطلاعات مربوطه در کارت رشد وارد شده است.
آيا واكسيناسيون بايد تحت هر شرايطي، مثل بيماري كودك، انجام شود؟
در اكثر موارد بيماري، به جز چند مورد خاص، واكسيناسيون انجام مي شود، مثلاً شل بودن مدفوع يا سرماخوردگي معمولي نبايد مانع از انجام ايمن سازي شود. برنامه ايمن سازي كودكان نارس و يا كم وزن نيز طبق جدول ايمن سازي عادي است و تجويز به موقع واكسنها توصيه مي شود. ابتلا به سوء تغذيه نيز نه تنها مانعي براي ايمن سازي نيست، بلكه ايمن سازي به موقع كودكان مبتلا به سوء تغذيه به شدت توصيه مي شود چرا كه آنها را نسبت به بيماريهايي كه بيشتر در معرض ابتلا به آنها هستند مقاوم مي كند.براي هيچ واكسني جز سياه سرفه محدوديت سني وجود ندارد و در صورت عدم سابقه ايمن سازي بايد طبق برنامه عمل شود.