آموزش مرحله به مرحله

1ـ علایم آمادگی

اولین قدم، تعیین زمان دقیق برای شروع آموزش به کودک به منظور استفاده از لگن می باشد. برای اینکه آموزش را شروع کنیم، وجود 4 علامت و یا بیشتر، از مجموعه علایم زیر کافی است: * کودک بتواند بنشیند و حدودا 5 دقیقه به تنهایی بازی کند. * کودک بتواند به مدت 2 ساعت ادرار یا مدفوع خود را نگه دارد. * کودک بتواند آموزش های ساده را بفهمد و اجرا کند. * با حرکت های خاص (غیر کلامی) یا استفاده از واژه های محدود، بتواند زمان دفع ادرار یا مدفوع خود را بیان کند. * کودک بتواند خودش شلوارش را در آورد و بپوشد. * استفاده از لگن را دوست داشته باشد. * کودک بتواند از رفتارهای سایرین تقلید کند. بیشتر کودکان این علایم آمادگی را در سنین 18 تا 24 ماهگی نشان می دهند

2ـ آمادگی برای آموزش

والدین می توانند از 15 ماهگی آموزش های مقدماتی را شروع کنند و تا زمانی که کودکان علایم آمادگی را نشان دهند این آموزش ها را ادامه دهند. آموزش های مقدماتی شامل 5 مرحله می باشد: * یک لگن بچه خریداری کنید. مدلی را انتخاب نمایید که وقتی کودک روی آن می نشیند، پاهایش به زمین برسند. وقتی پاهای کودک روی زمین قرار می گیرد، احساس امنیت بیشتری می کند. به او بگویید «این لگن مال توست که برای ادرار و مدفوع کردن به کار می رود.» حداقل یک هفته پیش از شروع آموزش ها، از کودک بخواهید چندین بار در روز با پوشک یا بدون پوشک روی لگن بنشیند. سعی کنید کودک را هنگام نشستن روی لگن با سرگرمی های جالب نظیر نقاشی کردن روی دفتر یا تخته سیاه سرگرم کنید. * آموزش های خود را به شکل عملی نیز به او نشان دهید. کودک از این طریق می تواند بین عمل دفع و واژه هایی که می شنود رابطه ای مناسب برقرار نماید. * به طور مرتب پوشک بچه را عوض کنید. اگر این کار را انجام دهید او می آموزد که خشک ماندن بهتر است و عادت می کند که ساعات بیشتری از روز را خشک بماند و در این صورت از کهنه یا پوشک خیس احساس ناراحتی می کند. * به کودک بگویید زمانی که او از لگن استفاده می کند، می تواند لباس زیر (شورت) نیز بپوشد. در واقع هنگامی که آموزش دستشویی رفتن با موفقیت آغاز می شود، کودک باید به طور منظم از لباس زیر استفاده کند. کودک می تواند در هر یک از مراحل آموزشی، لباس زیر بپوشد. هنگامی که او از لباس زیر استفاده می کند، هنگام خیس شدن، احساس خوشایندی نخواهد داشت. در این مرحله به وی گوشزد کنید که از این به بعد باید مانند یک بزرگسال رفتار کند.

3ـ تدابیر هشت گانه

پیروی از تدابیر زیر به کودک کمک می کند تا او بتواند پس از طی مراحل گذشته، به موفقیت دست یابد. * برای کودک خود توضیح دهید زمانی فرا رسیده تا در لگن خود ادرار و مدفوع کند. به او بگویید زمانی که احساس دفع دارد باید سعی کند آن را نگه دارد تا زمانی که به لگن برسد، روی آن بنشیند و سپس ادرار یا مدفوع کند. * کودک را مجبور کنید چندین بار در روز و هر بار 5 دقیقه بدون شورت و پوشک روی لگن بنشیند. ساعاتی را که به زمان دفع او نزدیک است ثبت کنید (به طور مثال پس از صرف غذا، پس از خواب بعدازظهر، پس از خوردن تنقلات). اگر کودک در این زمان نتوانست ادرار یا مدفوع کند، به او اجازه دهید به مدت 10 دقیقه بازی کند و دوباره برگردد و 5 دقیقه روی لگن بچه بنشیند. * بیشتر کودکان به ویژه در مراحل اولیه آموزش نیاز به کمک دارند. لازم است به کودک یادآوری شود هنگام نیاز به دفع، رفتار خاصی از خود نشان دهد؛ مثلاً پا به پا شدن یا کشیدن لباس. در این صورت می توان فهمید که او ادرار یا مدفوع دارد. * اگر کودک به مدت 5 دقیقه روی لگن نشست، به او جایزه دهید. ابتدا از جوایز کوچک استفاده کنید مثل شیرینی یا عکس برگردان. در صورتی که کودک به موقع روی لگن نشست و ادرار یا مدفوع کرد به او جایزه بهتری بدهید. در مراحل بعدی فقط هنگامی که عمل دفع کودک با موفقیت روبه رو شد به او جایزه بدهید نه صرفا به دلیل نشستن او روی لگن، البته بهتر است در زمان موفقیت کودک زیاد هیجان زده نشوید، زیرا او فکر می کند در صورت عدم موفقیت، شما را بسیار ناراحت می کند. * در طول روز برای مدت کوتاهی (حداقل 30 دقیقه) بچه را نپوشانید و به او کمک کنید در باره عمل دفع خود آگاه باشد. در این مدت کودک را از نقاط مفروش منزل دور نگه دارید. * از کودک بخواهید به شما کمک کند تا آموزش دستشویی رفتن را در مورد عروسکش نشان دهید. عروسک را روی لگن بچه بنشانید و با استفاده از مدادرنگی یا مدادشمعی حرکت ادرار یا مدفوع را روی بدن عروسک نشان دهید. گاهی اوقات ممکن است فراموش کنید که کودک باید از لگن بچه استفاده کند. در این گونه مواقع بهتر است واقع بین باشید و در صورت مواجهه با هر پیامدی عصبانی نشوید. * به محض اینکه موفقیت کودک را در انجام عمل دفع و استفاده از لگن دیدید، جدولی تهیه کنید و اسامی روزهای هفته را در آن درج نمایید. پیشرفت کودک را در آن ثبت کنید. برای هر بار موفقیت او، یک صورت خندان در جدول رسم نمایید. پس از دو هفته آموزش با موفقیت های بیشتری روبه رو می شوید. * برخی از کودکان در مدت کوتاهی آموزش می بینند، اما بعضی دیگر ماهها یا حتی یک سال طول می کشد تا همه چیز را یاد بگیرند. شکست در هر یک از مراحل آموزش، امری عادی است بخصوص هنگامی که کودک بیمار، خسته یا عصبانی است.