شیر مادر تا پایان شش ماهگی به تنهایی و بدون اضافه کردن هر نوع غذای کمکی برای رشد طبیعی شیرخوار کافی اسـت. بعـد از شـش ماهگـی نیازهای غذایی شیرخوار فقط با شیر برآورده نمی شود و باید علاوه بر شیر، غذاهای نیمه جامد را نیز برای او شروع کرد. مناسب ترین غذاها برای تغذیه تکمیلی، غذاهایی هستند که:
– مقوی و مغذی باشند.
– متناسب با سن کودک تغییر کند.
– تازه و بدون آلودگی باشند و پاکیزه و بهداشتی تهیه شوند.
– مواد اولیه آن در دسترس بوده و امکان تهیه آن برای خانواده وجود داشته باشد.
بهترین سن برای شروع غذاهای کمکی
صد و هشتاد ویکمین روز تولد کودک ، سن شروع تغذیه تکمیلی است.
توصیه های کلی
– مواد غذایی را چه از نظر مقدار و چه از نظر نوع، تدریجا” به رژیم غذایی شیرخوار اضافه کنید.
– از یک نوع غذای ساده شروع کنید وکم کم مخلوطی از چند نوع غذا به او بدهید.
– از مقدار کم شروع و به تدریج بر مقدار آن افزوده شود.
– بین اضافه کردن مواد غذایی مختلف حدود 5 تا 7 روز فاصله بگذارید.
– اولین غذایی را که می خواهید به کودک بدهید، کمی غلیظ تر از شیر تهیه کنید و سپس به تدریج غذاهای نیمه جامد و جامد بدهید.
– غذاها را با قاشق و مایعات را با لیوان به شیرخوار بدهید.
– هنگام دادن غذاهای نیمه جامد و جامد، شیرخوار را در وضعیت نشسته قرار دهید.
– غذای شیرخوار را به مقدار کم و برای یک وعده تهیه کنید.
– در صورت باقی ماندن غذا، می توانید آن را به مدت 24 ساعت در یخچال نگه داری کنید. در غیر این صورت آن را در فریزر بگذارید.
– غذای نگه داری شده را فقط به مقدار مصرف یک وعده کاملا” داغ کنید و پس از خنک کردن به کودک بدهید.
– تا یک سالگی به غذای کودک نمک اضافه نکنید و پس از یک سالگی مقداری نمک (نمک یددار) به غذای شیر خوار اضافه نمائید.
– سبزی ها را قبل از مصرف کاملا” بشوئید و بلافاصله پس از خرد کردن آن را به غذا اضافه کنید.
– مصرف حتی مقدار کمی گوشت، ارزش غذایی را افزایش می دهد، بدین منظور هرنوع گوشت مانند گوسفند، گوساله، مرغ و ماهی که در دسترس دارید مصرف کنید.
-ترتیب دادن غذاهای کمکی به شیرخوار بسیار مهم است و باید از هفته اول ماه هفتم تولد مرحله به مرحله غذاهای خاصی را به شیرخوار داد .
خطرات دیر شروع کردن غذای کمکی
– کندی یا توقف رشد کودک
– مشکل پذیرش غذا توسط کودک (در صورت تاخیر در شروع غذای کمکی، شیرخوار معمولا” از 9 ماهگی به بعد تمایل خود را به خوردن غذاهای دیگر و امتحان کردن مزه و طعم های جدید از دست می دهد)
– به تعویق افتادن عمل جویدن در کودک
ویژگی های غذای کمکی
غذای کمکی مناسب دارای ویژگی های زیر است:
– تمیز و بهداشتی تهیه شود.
– قوام آن متناسب با سن کودک تغییر کند.
– مقوی و مغذی باشد.
– تازه تهیه شود.
– مواد اولیه آن در دسترس بوده و امکان تهیه آن برای خانواده وجود داشته باشد.

 توجه به نکات زیر ضروری است:

– بعد از شروع غذای کمکی، به کودک آب سالم و بهداشتی بدهید.
– قبل از یک سالگی، تا آن جا که ممکن باشد، شکر، نمک و ادویه به غذای کودک اضافه نکنید.
– از روز پانزدهم تولد باید قطره ویتامین آ+ د یا مولتی ویتامین (25 قطره در روز) و هم زمان با شروع تغذیه تکمیلی قطره آهن (15 قطره در روز) به کودک بدهید.
– برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان ها، توصیه می شود قطره آهن را در عقب دهان شیرخوار بچکانید و یا بعد از مصرف، مقداری آب به او بدهید.
– قبل از یک سالگی از دادن اسفناج، عسل و سفیده تخم مرغ، شیر گاو، توت فرنگی، گیلاس، آلبالو، کیوی، خربزه به کودک خودداری کنید.
– هرگز به زور به کودک غذا ندهید.
– به ساعت های خواب و استراحت کودکان توجه کنید.
– به کودک مبتلا به اسهال و یا هر نوع بیماری عفونی دیگر، غذای کافی بدهید.

نکات اساسی که هنگام تهیه غذای کودک باید رعایت کرد
با توجه به این که منابع آلودگی مواد غذایی زیاد هستند، لذا توجه به نکات زیر در تهیه غذای سالم برای شیرخواران و کودکان خردسال اهمیت زیادی دارد. این نکات عبارتند از:
– پختن کامل غذا در حرارت زیاد (حدود 70 درجه سانتی گراد)
– تازه تهیه کردن هر وعده غذا
– نگه داری غذا در یخچال و یا فریزر
– شستن میوه ها و سبزی ها
– استفاده از آب سالم
– شستن دست ها به دفعات زیاد
– خودداری از تغذیه شیرخوار با استفاده از بطری
– محافظت غذاها از حشرات و جوندگان
– نگه داری مواد غذایی فاسد نشدنی در محل مطمئن
– تمیز نگه داشتن وسایل لازم برای تهیه غذا
منبع بهسایت ایران