هدف از تأکيد بر دوره خردسالی، کمک به تحقق هدف “جهان شايسته کودکان” است.
دستيابی به اهدافی مانند کاهش مرگ و مير کودکان، بهبود شرايط بهداشتی و سلامتی مادران، تشويق برابری جنسی و افزايش توانمندی زنان، گسترش آموزش همگانی، مبارزه با بيماریهای همهگير از جمله ايدز و مالاريا، و بالاخره توسعه و بهينه سازی سياستها و برنامههای ملی پشتيبانی از خردسالان در سطح کشورها.
چنين رويکردی بر اين پايه بنا شده که دوره خردسالی حياتیترين مرحلهي تکامل شخصيت انسان و تاثيرگذارترين دورهي شکلگيری درک صحيح از مسايل مربوط به سلامتی، رفتار اجتماعی، و آموزش است.
بقا، رشد و تکامل شخصيت در اولين سالهای کودکی فرآيندهايی مرتبط و به شدت به هم پيوستهاند که بر يکديگر اثر متقابل دارند.
به همين ترتيب مسايل مربوط به سلامتی، تغذيه، آب سالم، بهداشت عمومی، بهداشت روانی، آموزش، مراقبت از کودکان و پشتيبانی از حقوق زنان کاملاََ به هم پيوستهاند، و تلاش برای بهبود هر کدام از آنها دربهبود وضعيت ساير مسايل اثر متقابل خواهد داشت.
تأکيد و تمرکز بر دوره خردسالی موجب میشود که کودک و خانواده در مرکز توجه قرار گیرند. در اين رويکرد بهجای تمرکز بر يک مشکل خاص، به مجموعه نيازهای کودک و خانوادهاش توجه میشود. تأمين مجموعه نيازهای به هم پيوسته کودک در ارتباط با بقا، رشد و تکامل شخصيت نيزنيازمند وجود هماهنگی درسياستها و برنامهها است. شخصيت عاطفی و اجتماعی کودک خردسال و توانايی يادگيری از بدو تولد و در محيط خانواده شكل ميگيرد
شواهد علمی ثابت میکند بقاء، رشدونمو و بالندگی کودک خردسال به حمايتهاي همه جانبه و پيوسته و مرتب والدين و كل اعضاي خانواده نياز دارد علاوه بر اين دولت ها نيز بايد حفظ سلامت همه جانبه و حقوق كودكان رابعنوان حق اساسي آنان مورد توجه و حمايت كامل قرار دهند
حقوقي كه بصورت ذاتی با شأن انسانیشان مرتبط است.
حقوق كودكان چيست ؟
به رسميت شناخته شدن حقوق کودکان و صاحب حق بودن آنان كه در پيمان حقوق آمده است اگر دولت متعهد به اجراي آن شوند موجب پديد آمدن محيط زندگياي میشود که در آن بايد زندگی و رشد در محيط خانواده، محافظت در مقابل تبعيض ،غفلت ، بی توجهی،سوءاستفاده و بهره کشی، بهره مندی از نام خانوادگی و مليت مشخص، مورد توجه قرار گيرد و بهره مندی از بالاترين استاداردهای بهداشتی در آن رعايت شود
احترام به حقوق کودکان و رعايت هر كاري که به تقويت حق آنان شود،علاوه بر دولت وظيفهيي همگاني نيز هست .
بدين ترتيب اقدامات لازم جهت رعايت و اجراي حقوق کودکان، شامل تصويب قوانين ضد تبعيض تا احداث فضای بازی برای آنان، از تأمين امکانات بهداشتی مناسب تا دسترسی به تغذيه سالم و کافی، و يا هر اقدام ضروری ديگر كه بايد توسط دولتها، جامعه و خانواده به عمل آيد.
مي شود . بعضي از كشور ها کشورهای عضو پيمان حقوق کودک هستند و اين پيمان دارای بيشترين تعداد اعضاء در ميان پيمانهای بين المللی است،
پيمان جهاني حقوق كودك يك پيمان جهاني بين المللي است كه براي دفاع و حمايت ازحقوق كودكان تهيه شده است.اين پيمان پس ازده سال گفت وگوبين كشورهاي عضو سازمان ملل درسال 1989ميلادي تدوين گرديدودرسال1990به مرحله اجرادرامد .درحال حاضراز193 كشورجهان, 191 كشور به اين پيمان ملحق شده وخودراملزم به اجراي ان مفاد نموده اند.جمهوري اسلامي ايران درسال1373به صورت مشروط به پيمان حقوق كودك ملحق گرديده است.
پيمان جهاني كودك داراي يك مقدمه و 54 ماده است .دولتها اولين و مهمترين نهادی هستند که مسؤول رعايت و اجراي حقوق کودکاناند.
اگرچه با توجه به رويکرد حقوق بشری، لازم است که اين مسؤوليت به ساير نهادهای اجتماعی در سطوح ملي، استاني، شهری و نيز خانواده تعميم يابد. پذيرفتن و اجراي اين پيمان به عنوان چارچوب و راهکار اصلی، نشان دهندهي تعهد هرچه بيشتر جامعهي جهاني به حمايت از کودکان و دفاع از حقوق آنان است.
دراين زمينه نقش سازمانهاي مرتبط به مسايل كودكان يادآوری و پيگيری تعهدات دولتها به رعايت و اجراي حقوق کودکان و کمک به آنان برای عمل به تعهدات مذکوراست. –
در رويکرد جامع به بهبود زندگی خردسالان کودک در مرکز و محورقرار دارد و خانواده اولين و اصلیترين مسؤول وضعيت زندگی کودک است. اما از آنجا که خانواده ممکن است توانايی لازم برای پشتيبانی از کودک را نداشته باشد، دولتها براساس رويکرد حمايتي موظفاند با مشارکت سازمانهای غيردولتی نسبت به تدوين خط مشیها و اجرای برنامههای لازم برای پشتيبانی و کمک به خانوادهها و مراقبان کودکان اقدامات ضروری را بهعمل آورند تا با افزايش آگاهی و مهارت آنان و تأمين منابع لازم، شرايط بهينه زندگی برای خردسالان فراهم شود.
اطمينان از دسترسی خانوادهها و مراقبان خردسالان به خدمات و تجهيزات مورد نياز میبايستی از اولويتهای برنامههای پشتيبانی دولتها باشد. به طور خلاصه اصول پيمان حقوق کودک به شرح زير بايد مورد توجه قرار گيرد.
- پرهيزاز تبعيض ، حقوق کودکان بايد در مورد تمام کودکان رعايت گردد، نبايد گروهي از كودكان را به هر دليلي از داشتن اين حقوق محروم شوند بنابراين هر نوع حذف، نابرابری و بیعدالتی بايد در سياست گذاریها و برنامه ريزیها مورد توجه باشد.
- کليه مواد حقوق کودک تحت عنوان “حق” اهميت مساوی دارند و ضمن وابستگی متقابل به يکديگر، غير قابل تفکيک هستند. با اجراي كامل يکی از حقوق مذکور بدون رعايت ساير حقوق ميسر نيست.
- پاسخگويی افراد مسؤول، شناسايی کودکان به عنوان دارندگان حق ايجاب میكند که افراد و نهادهايی که مسؤوليت رعايت حقوق مذکور را دارند مشخص شوند و از آنان خواسته شود تا در زمينه مسؤوليتهای خود پاسخگو باشند. چنين افراد و نهادهايی (از جمله خانواده، انجمنها، مقامات محلی، و مقامات کشوری) بايد از طريق برنامههای ملي و بينالمللي مورد حمايت و پشتيبانی قرار گيرند تا بتوانند به تعهدات خود عمل نمايند.
- مشارکـت ، تکتک افراد اجتماع حق دارند با مشارکت در تحولات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و بهرهمندی ازنتايج حاصله، به تحقق حقوق کودکان و نوجوانان در تحولات مذکور بپردازند
- حفظ منافع کودکان، حفاظت از منافع کودکان در کليه تصميم گيریها و فعاليتها بايد از اولين اولويتها محسوب شود ، رويکرد کودک محور بايد تقويت شده و در تمام فعاليتها، چه درسطح مؤسسات عمومی و خصوصی و چه در محيط خانواده، همواره بايد مورد تأکيد قرار گيرد. به عنوان مثال در موقعيتهای اظطراری و ناگوار، بايد محل هاي خاص “دوستدار کودک” حافظ منافع و سلامت كودكان بوجود آيد.
- حق زندگی، و مراقبت همه جانبه ، اين ماده بر رشد کودک به عنوان يک پديده همه جانبه تأکيد دارد، سلامت کودک با رشد فيزيکی و معنوی وی ارتباط دارد. هم چنين رفع نيازهای اصلی کودکان و دسترسی آنان به خدمات اجتماعی مسايلی به هم پيوستهاند كه بايد رعايت شوند .
- احترام به ديدگاههای کودک، به کودکان بايد فرصت داده شود تا با توجه به سن و توانائیهايشان، در تصميم گيریهايی مربوط به زندگیشان مشارکت كنند. اين ماده بر اهميت نظرات کودکان در تأمين حقوقشان تأکيد دارد. در اين زمينه مشارکت کودکان و خانوادههای فقير و حاشيه نشين اهميت خاصی دارد؛ اين ماده تأکيد میکند که نظرات کليه کودکان، به خصوص کودکان حاشيه نشين، بايد شنيده و به آن ترتيب اثر داده شود.
- شواهد عملی و تجربههاي بهدست آمده از رويکرد پيمان حقوق كودك نشان میدهد که در صورتيکه حقوق زنان رعايت نشده و نقض شود، رعايت حقوق کودکان امکان پذير نيست. بنابراين رويکرد مذکور بر رابطهي مستقيم بين تغذيهي مناسب، سلامتی و شرايط بهينهي زندگی مادران، و در نتيجه رعايت حقوق زنان، و رعايت حقوق کودکان تأکيد دارد. به عنوان مثال، اصل حقوق بشری پرهيز از تبعيض جنسی و رعايت حقوق مساوی هر دو جنس در خانواده و جامعه، و نقش روز افزون مردان در مراقبت از کودکان، در بقا، رشد و بالندگی کودکان اهميت حياتی دارد.