تکامل عواطف و احساسات

ممکن است بین چهار تا هفت ماهگی، تغییرات شخصیتی چشم‌گیری در کودک رخ دهد. گاهی در شروع این مرحله، کودک نسبت به تغذیه، خواب و توجه به اطراف تاحدی غیرفعال و بی‌علاقه می‌شود، اما زمانی‌که نشستن، استفاده از دست‌ها و حرکت به اطراف را یاد گرفت، به‌طور فزاینده‌ای توجهش به دنیای خارج بیشتر و دقیق‌تر می‌شود. او در این مرحله دوست دارد از محدوده‌ی خود بیرون بیاید و هرچه را که می‌بیند، لمس کند و از چند و چون آن سر دربیاورد و اگر خودش موفق نشود، با داد و فریاد و پرت کردن شیئی که در دست دارد، از شما در خواست کمک خواهد کرد. وقتی برای آرام کردنش به سویش می‌روید، احتمالاً آنچه را که درحال انجامش بوده، فراموش می‌کند و تمام توجه‌اش به شما معطوف خواهد شد، لبخند می‌زند، غان و غون می‌کند و هیچ‌گاه از توجه به شما خسته نخواهد شد.

جنبه های دقیق‌تر شخصیت کودک تا حد زیادی تحت تاثیر ساختمان سرشتی یا خلق و خوی او تعیین می‌شود. کودکتان غیرقابل کنترل است یا آرام؟ آسان‌گیر است یا به‌راحتی آشفته می‌شود؟ در بیشتر موارد، این خصوصیات و منش‌ها، شخصیت موروثی شیرخوار است. درست همان‌طور که کودکان از نظر شکل و جثه باهم تفاوت دارند، خلق و خوی آنان نیز متفاوت است و خصیصه منحصر به فرد شخصیت کودک، دامنه‌ی فعالیت، سرسختی و قدرت انطباق او با دنیای پیرامونش را شامل می‌شود؛ که در طول همین ماه‌ها به‌نحو آشکاری خود را نشان خواهد داد. ممکن است برخی از خصوصیات او موردقبول و پسندتان نباشند، اما بهتر است در دراز مدت، خود را با شخصیت ذاتی‌اش وفق دهید و آن را به عنوان یک حقیقت بپذیرید. همان‌طورکه اشاره شد بعضی کودکان در این سن، بسیار آرام هستند، درحالی‌که عده‌ای دیگر بسیار لجوج، عصبی و حساس به‌نظر می‌رسند و برخورد با آنها نیاز به شکیبایی فوق‌العاده و راهبری ملایمی دارد. این نوع بچه‌ها به‌راحتی با تغییرات محیط کنار نمی‌آیند و چنان‌چه قبل از ایجاد آمادگی کافی، آنها را برای قبول این تغییرات تحت فشار بگذاریم، دچار آشفتگی و اضطراب زیادی می‌شوند. در برخورد با چنین کودکانی به‌جای تلاش در تغییر خلق و خوی آنها، باید خود را با سرشت شخصیتی‌شان تطبیق دهید. می‌توانید به‌جای مقابله و مقاومت، با سعی در شناخت بیشتر کودک و تعریف از کارهای خوبش، به کاهش استرس‌های او کمک کنید. زبان خوش و نوازش، گاهی اثر عجیبی در آرام کردن اعصاب کودک بی‌قرار دارد. متوجه کردن حواس او به موضوعی دیگر، باعث تخلیه انرژی‌اش می‎شود. مثلاً اگر جیغ و فریادش به دلیل آن است که عروسکش را که برای چندمین بار به زمین پرتاب کرده است، به او برگردانید، راه‌حل قطع گریه‌ها و بهانه‌گیری‌هایش این است که او را از روی تخت یا صندلی‌اش بردارید و در کنار عروسکش، روی زمین بنشانید، تا بتواند به‌راحتی عروسکش را بردارد. کودک خجول یا حساس نیز به توجهی ویژه نیاز دارد، به‌خصوص باید مواظب باشید اگر کودکان بزرگتری در خانواده دارید، تحت تاثیر کارها و شیطنت‌هایشان، از توجه کافی به او باز نمانید. وقتی شیرخواری آرام و کم توقع دارید، احتمال اینکه او را راضی و خشنود فرض کنید و به سراغش نروید، زیاد است. اگر زیاد نخندد، ممکن است علاقه خود را به بازی با او از دست بدهید، اما کودکی با این خصوصیات، حتی بیشتر از سایر بچه‌ها به توجه و تماس نیاز دارد. در هر شرایطی، زمان زیادی را صرف بازی با او کنید. دیگران را تشویق کنید با گرمی به او نزدیک شوند. به کودکتان فرصت دهید در بازی با بچه‌ها، اگر تمایل ورود به بازی را ندارد، ابتدا در حاشیه‌ی بازی قرار گیرد، زمانی‌که احساس امنیت کند، به‌تدریج به شرکت در بازی علاقه‌مند می‌شود. پزشک متخصص کودک خود را نیز از علاقه‌ای که به تکامل عاطفی کودک دارید، مطلع کنید. اگر پزشک بداند در این زمینه با مشکلی مواجه هستید، می‌تواند یاریتان کند. ولی حل این مسئله در یک ملاقات چند دقیقه‌ای عادی میسر نیست. بلکه باید از پزشک بخواهید فرصت بیشتری را برای توجه بیشتر به دلواپسی‌ها و شرح مشاهدات شما از کودک، اختصاص دهد. قبل از ملاقات با پزشک، مطالب مورد نظرتان را یادداشت کنید تا هنگام گفت و شنود، موضوعی را از یاد نبرید. در حقیقت با گذشت زمان و صبر، تحول در بعضی از خصوصیات شخصیتی او که خواهان تغییر آنها بوده‌اید، خود را نشان خواهد داد. در عین حال سعی کنید از وجود او، همان‌طوری که هست، لذت ببرید.