تکامل گویایی

کودک زبان را به‌تدریج و مرحله مرحله فرا می‌گیرد. از بدو تولد، اطلاعات خود را درباره زبان، با شنیدن صدای اشخاص و دیدن نحوه‌ی ارتباط آنها با یکدیگر کسب می‌کند. در ابتدا به تن و ارتفاع صدای شما علاقه زیادی نشان می‌دهد. وقتی آرام با او صحبت می‌کنید، اگر در حال گریه باشد، ساکت می‌شود، زیرا به‌تجربه دریافته است که قصد تسلی او را دارید. به‌عکس اگر با عصبانیت فریاد بکشید، بدون شک شروع به گریه خواهد کرد. در هفت ماهگی، نه‌تنها به شیوه صحبت کردن، بلکه به مختصات صدایتان نیز توجه خواهد کرد. او به حروف مصوت یا صامت گوش می‌دهد و به‌تدریج متوجه خواهد شد که چگونه با ترکیب آنها، کلمات و جملات ساخته می‌شوند.

علاوه‌بر شنیدن صداها، خود شیرخوار نیز از همان ابتدا صداهایی تولید می‌کند که ابتدا به شکل گریه و سپس به‌صورت غان و غون خواهد بود. حدود چهار ماهگی، شروع به گفتن کلمات نامفهومی می‌کند که ریتم و خصوصیات زبان خانواده را دارد. اگرچه کلمات او نامفهوم هستند، ولی اگر به‌دقت گوش دهید زیر و بم کلمات ادا شده را درخواهید یافت؛ مانند یک عبارت یا یک پرسش. شما می‌توانید با صحبت زیاد در مدت روز، او را به ادامه صحبت تشویق کنید. وقتی جزئی از یک کلمه (سیلاب) قابل تشخیص می‌سازد، آن را تکرار کنید و بعد کلمه‌های ساده‌ای که حاوی همان صدا هستند، بسازید و برایش تکرار کنید، برای مثال اگر صدای امروز او «به» است، با استفاده از این صدا برای او کلماتی بسازید، مانند: به به، بره، بسه، بچه و …

نقش شما در تکامل گفتار کودک، بعد از شش تا هفت ماه که خود کودک شروع به تقلید فعال گفتگوها می‌کند، بسیار مهم است. تا رسیدن به آن مرحله، ممکن است هرروز و گاه تا چندروز یک صدا را به‌صورت کشدار تکرار کند و بعد به‌دنبال صدای دیگر برود. اما بعد نسبت به صداهایی که به گوشش می‌خورد، واکنش سریع‌تری نشان می‌دهد و سعی می‌کند که نحوه بیان کلمات را تقلید کند. بنابراین او را باسیلاب‌ها و کلمات ساده‌ای مثل آب، بابا، مامان، سگ و … آشنا کنید. اگرچه گاهی تفسیر هریک از صداهایی که از خود درمی‌آورد تا یک سالگی ممکن نیست، ولی او می‌تواند معانی بسیاری از کلمات شما را قبل از اولین سال تولدش، درک کند.

چنان‌چه تا هفت ماهگی نتواند کلمات نامفهوم را بیان یا بعضی از صداها را تقلید کند، ممکن است در شنوایی یا تکامل گویایی دچار مشکل باشد. یک شیرخوار مبتلا به کم‌شنوایی با صداهای بلند از جا می‌پرد یا سرش را به‌سوی منبع صدا برمی‌گرداند و حتی ممکن است به‌صدای شما عکس‌العمل نشان دهد، اما در تقلید از صحبت، دچار مشکل است. اگر کودک از بیان کلمات نامفهوم یا تولید گونه‌ای از صداها عاجز است، پزشک او را در جریان بگذارید. اگر سابقه عفونت‌های مکرر گوش دارد، ممکن است مقداری مایع در گوش داخلی‌اش باقی مانده و در شنوایی او تاثیر گذاشته باشد.

دستگاه‌های خاصی برای بررسی شنوایی شیرخواران وجود دارند. تمام نوزادان باید برای شنوایی، تست و غربالگری شوند. مشاهدات شما سیستم هشدار دهنده اولیه‌ای است که نشان می‌دهد به تست‌های بیشتری نیاز است یا خیر. اگر به میزان شنوایی او شک دارید، باید از پزشک متخصص کودکتان بخواهید او را به یک مرکز سنجش شنوایی معرفی کند.