دندان درآوردن هم مانند بسیاری از تغییراتی که کودک در ماه‌های آتی پیدا می‌کند، تحت تاثیر عوامل وراثتی است و شرایط هرکودک، خاص خود اوست. اگر تا 1.5 سالگی، فرزند شما دندانی درنیاورد حتما با یک پزشک مشورت کنید.
تغییرات رفتاری کودک
اگر در دوران رویش دندان، تغییراتی در رفتار کلی کودک دیدید، تعجب نکنید. مثلاً او قبلاً دوست داشت خودش از لیوانش آب بنوشد و اکنون دیگر علاقه‌ای به آن نشان نمی‌دهد و یا قبلا دوست داشت گهگاهی برای خودش بنشیند و بازی کند، ولی حالا می‌خواهد همه‌اش در بغل باشد. درد و ناراحتی ناشی از دندان درآوردن ممکن است موقتاً بر سرعت رشد کودک تاثیر بگذارد و گاهی پس‌رفتی در کارهایی که قبلاً آموخته بود، دیده می‌شود. وقتی کودک به حال اصلی خود برگشت به‌سرعت گذشته را جبران کرده و به پیشرفت خود ادامه خواهد داد.
روند رویش دندانهای کودک
لبخند لثه نمای اکثر کودکان از حدود شش ماهگی با رویش دندان های جلویی فک پایین که به نام دندان های پیش مرکزی خوانده می شود، ازیین می رود. سپس دندان های پیش فک بالا بین شش تا هشت ماهگی پدیدار می شوند. در حوالی نه ماهگی چهار دندان پیش کناری در فک بالا وپایین می رویند. چهار دندان آسیای کوچک بعد از آن ودر ده تا چهارده ماهگی در می آیند. پس از آن دندانهای نوک تیز نیش و دندانهای آسیای بزرگ بین شانزده تا هجده ماهگی می رویند. دندان های آسیای عقبی معمولا تا نزدیکی جشن تولد دوم کودک در نمی آیند .اکثر کودکان تا دو ونیم سالگی تمام بیست دندان شیری خود را درآورده اند.
آرام کردن کودک
اگر کودک بدخلق شده، باید او را آرام کنید. اول بررسی کنید که بدخلقی او علت یا زمینه‌ای مانند بیماری نداشته باشد و اگر نداشت، استفاده از راه‌های پیشنهادی زیر می‌تواند کمک کننده باشد:
- چیزهایی به او بدهید تا گاز بگیرد: مثلاً دندان‌گیر نرم و ژله‌ای یا هر اسباب‌بازی تمیز متناسب با سن، مانند جغجغه و حتی تکه‌ای بزرگ از نان منجمد. ولی هرگز از کنارش دور نشوید؛ چون ممکن است تکه خوراکی باعث خفگی او شود.
- ماساژ لثه: با انگشت تمیز یا یک گاز استریل که به دور انگشت خود پیچیده‌اید روی لثه او فشار آورید که می‌تواند باعث تسکین درد شود.
- ژل دندان: ژل دندان از داروخانه قابل تهیه است و دارای بی‌حس کننده ملایم می‌باشد که می‌تواند موقتاً درد لثه را کاهش دهد. ولی این ژل‌ها معمولاً به‌سرعت از دهان پاک می‌شوند.
- به کودک مایعات فراوان بدهید. خصوصاً اگر آبریزش زیاد از دهانش داشته باشد. آب جوشیده سرد و آب‌میوه رقیق شده به او بدهید.
- گهگاهی یک نوبت استامینوفن بدون قند اطفال برای درمان تب‌های خفیف به او بدهید.
دندان درآوردن و بیماری
مشکلاتی که در زیر اشاره می‌شود را اغلب به گردن دندان درآوردن می‌اندازند، ولی باید با آنها به‌عنوان بیماری مستقل برخورد نمود.
- تب: تب بالای 38 درجه به مدت بیش از 24 ساعت ممکن است علامت عفونت باشد. به بچه استامینوفن کودکان بدهید و اگر تب بیش از یک روز طول کشید او را نزد پزشک ببرید.
- اسهال: اسهال عارضه‌ای جدی است. چون آب بدن کودکان خیلی زود کاهش می‌یابد. به کودک مایعات فراوان بدهید و اگر اسهال بیش از یک روز ادامه یافت، با پزشک تماس بگیرید.
- گوش درد: اگر بچه گوش‌هایش را مالید، ممکن است عفونت گوش داشته باشد که می‌تواند به گوش آسیب بزند و ممکن است به سرعت دردناک هم بشود؛ با پزشک تماس بگیرید.
- عفونت ریه: سرفه ملایم درحین دندان درآوردن شایع است، چون بزاق اضافی باعث تولید خلط اضافی می‌شود. اگر بچه تب دارد و تنفس او دشوار است، ممکن است دچار عفونت ریه شده باشد که باید نزد پزشک برده شود.
نگهداری از دندانهای کودک
هنگامی‌که دندانهای کودک رویید؛ تمیز کردن آنها را با مسواک نرم کودکان روزی دوبار آغاز کنید؛ زمانی‌که توانست آب دهانش را بیرون بریزد به اندازه‌ی یک نخود خمیر دندان مخصوص کودکان هم استفاده کنید. اگر برای مسواک زدن دهانش را باز نمی کند، با انگشت تمیز خود این کار را انجام دهید. کودک را تشویق کنید خمیر دندان را بیرون بریزد و قورت ندهد. از دادن تنقلات شیرین و نوشیدنی‌های حاوی قند، بین وعده‌های غذایی، خودداری نموده و هرگز هنگام خواب به کودک پستانک‌های شیرین، آب‌میوه و نوشیدنی‌های دارای عسل ندهید.
