بیخوابی و بد خوابی کودک علل مختلفی دارد بنابر این ابتدا باید علت راجستجوکرد
شاید دلیل آن جلب توجه، اضطراب، تأثیر داروها، خوب غذا نخوردن و یا استفاده‌ٔ بیش از حد از تنقلات و شکلات و شیرینی باشد. بررسی این عوامل در انتخاب راه حل مناسب به شما کمک خواهد کرد:
1-فعالیت‌های بدنی کودک (مانند بازی کردن در پارک، برنامه‌های ورزشی و…) را در طول روز افزایش دهید. کودکان قبل از خواب باید آرام باشند تا برای خوابیدن آماده شوند. بازیهائی که نیازمند فعالیت زیاد هستند برای ساعات قبل از خواب مناسب نیستند.
2-بتدریج از هنگام غروب به بعد، فعالیت کودک را کاهش دهید و به جای بازی‌های پر تحرک مانند کشتی گرفتن با توپ بازی، فعالیت‌هائی مانند مطالعه کردن، شنیدن قصه با دیدن تلویزیون را جایگزین نمائید. انجام فعالیت‌های آرام کننده چون حمام آب گرم، ماساژ قبل از خواب و به آرامی تکان دادن کودک مفید خواهد بود
3-برای زمان خواب کودکتان برنامه تعیین کنید و ساعت خاصی را مشخص کنید
4-برنامه‌های خانوادگی و خواسته‌های کودک را نیز در نظر بگیرید. انعطاف‌پذیر باشید ولی برخورد قاطع داشتن با کودک را نیز تمرین کنید. الگوئی را که تصمیم به ادامه آن ندارید شروع نکنید. برنامه شبانه باید در کل روز موجب احساس امنیت و نزدیکی میان افراد خانواده شود
قبل از خواب با کودکتان در مورد مسائل روزمره و آمادگی برای شروع روز بعد صحبت کنید.5-
6-آماده کردن لباس‌های مدرسه و مرتب کردن کتاب‌های فردا، برنامه مناسبی برای کودکان بزرگتر خواهد بود. قصه گفتن برای کودک قبل از خواب، در درک این مسئله که الان موقع خواب است کمک می‌کند.
7-پس از رفتن به رختخواب بتدریج از توجهتان نسبت به کودک کم کنید و دیرتر به گریه و جیغ او پاسخ دهید. به کودک بگوئید همین الان باید بخوابد و این کار را هر شب تکرار کنید. آنها به برخورد قاطع شما نیاز دارند
8-برای بعضی از کودکان خوابیدن در اتاق تاریک دشوار است، بنابراین روشن کردن چراغ خواب در اتاق کودک مفید خواهد بود.
9-اگر کودکتان شب‌ها سخت به خواب می‌رود و یا نیمه شب از خواب بیدار می‌شود به او اجازه خوابیدن در طول روز را ندهید، اینکار در ایجاد الگوی خواب منظم کودک کمک خواهد کرد
.10-به خاطر داشته باشید مصرف شبانه برخی از مواد غذائی مانند چای و نوشابه، خواب کودک را کاهش می‌دهد
11-به کودکتان روش‌های آرام‌سازی (نفس عمیق، کشش و آرام سازی عضلات بدن) را آموزش دهید و تلاش نمائید تا قبل از خوابیدن کودک این تمرین‌ها را انجام دهد
12-به کودک اجازه دهید تا زمانی که خواب‌آلوده و خسته نشده بیدار بماند و سپس او را به رختخواب ببرید
13-از تمرین‌های مثبت استفاده کنید و در طول روز راه‌هائی را که کودک می‌تواند با بکارگیری آنها به خواب رود برای او بیان کنید. مثلاً کودک می‌تواند با فکر کردن دربارهٔ صحنه‌های آرام و زیبا مانند برخورد امواج دریا به ساحل، پریدن گوسفندان از روی نرده یا تکرار حروف الفبا و خواندن ترانه‌های کودکانه این کار را تمرین کند.
14-حتی‌الامکان سعی کنید نکات ایمنی را در اتاق خواب کودک رعایت کنید (مثل پوشاندن سیم‌های برق، استفاده از محافظ پریز برق و دور نگهداشتن کودک از اشیاء شکستنی). این کار به والدین کمک می‌کند تا با خیال راحت، کودک را در اتاقش تنها بگذارند.
15-اگر کودک در رختخواب خود نمی‌ماند در اتاق او حضور یابید و هنگامیکه آرام شد او را تحسین کنید. برای مثال ابتدا برایش نوار قصه بگذارید و اگر ناآرامی کرد، ضبط را خاموش کنید.
16-هنگامیکه کودک در طول شب از خواب بیدار می‌شود به او کمتر توجه کنید. کمتر او را در آغوش بگیرید، تماس چشمی را محدود نمائید و با او صحبت نکنید. بی‌تفاوتی والدین در این زمان برای خوابیدن مجدد کودک مؤثر خواهد بود.
17-داشتن یک هم اتاقی (مثلاً خواهر یا برادر و یا حتی یک عروسک) می‌تواند به تنها خوابیدن کودک کمک کند و در کسب استقلال او مفید باشد. کودک را به تنها خوابیدن در اتاقش، به عنوان یک رفتار مناسب تشویق کنید.
18-کودکان ترس‌ها و تشویش‌هائی دارند که معمولاً قبل از خواب به سراغشان می‌آید. کودک خود را تشویق کنید در مورد مشکلش با شما صحبت کند. این کار به شما در درک بهتر مسائل، کمک خواهد کرد.
19-به خاطر داشته باشید که والدین، پدربزرگ، مادربزرگ و پرستار کودک باید در مورد چگونگی کنار آمدن با مشکلات خواب کودک با یکدیگر هماهنگ باشند.
کودکان به علت شرایط سنی خود آسیب‌پذیرند و نیاز به حمایت و مراقبت بزرگترها دارند. آسیب‌پذیری کودکان ایجاب می‌کند که با وضع قوانین مناسب، حمایت و مراقبت‌های لازم، سلامت جسم و روان آنان را تأمین کنیم.
اصرار کودک جهت خوابیدن در اتاق خواب والدین
اگر کودک برای خوابیدن در اتاق خواب والدین اصرار دارد رختخواب او را روی زمین بیندازید و بگوئید که در صورت تمایل به خوابیدن در آن اتاق، باید روی زمین بخوابد. بتدریج در شب‌های بعد رختخواب او را نزدیک در ورودی اتاق خواب، خال و یا در راهرو بیندازید. هدف از این کار این است که کودک در اتاق خواب شما ناراحت باشد. بسیاری از کودکان هنگام قرار گرفتن در چنین شرایطی، خوابیدن در رختخواب خود را ترجیح می‌دهند.
منبع : ماهنامه طمطراق
