بسیاری از والدین در رفتارشان با فرزندان در بسیاری از مواقع به دروغ متوسل میشوند. از دروغهای به ظاهر بیاهمیت گرفته تا دروغهای “شاخدار”. پژوهشگران نسبت به تأثیر این دروغها در روابط خانوادگی هشدار میدهند. “اگر شیطونی کنی، آن خانمی که اونجا ایستاده، دعوات میکنه!” این جمله را شاید بارها از زبان مادری که از دست شیطنت بچهاش عاصی شده، شنیده باشید. والدین بیشتر اوقات برای خلاصی از وضعیت “بغرنجی” که کودکانشان آنها را در آن قرار دادهاند، به دروغ متوسل میشوند. با این امید که این دروغهای مصلحتی غائله را هر چه زودتر ختم کند و آرامش باز گردد.اما این دروغهای به ظاهر کوچک تا چه اندازه میتوانند به کار گرفته شوند؟ یک پژوهش تازه نشان داده است که استفاده از این نوع دروغهای “بیمورد” رو به افزایش است.
هر جا پای تربیت بچه مطرح بوده، والدین از این نوع دروغهای “شاخدار” بیشتر استفاده کردهاند. به باور دانشمندان توسل به دروغ از سوی والدین میتواند هنگامی که کودک به فردی بزرگسال تبدیل میشود، روابط خانوادگی را تحت تأثیر قرار دهد پژوهشگران این گونه دروغها را بیشتر از آنکه “مثبت” بدانند، از آنجایی که در نهایت در خدمت یک هدف عملی هستند، “دروغهای ابزاری” توصیف میکنند. یافتهها نشان میدهند که یکی از این شایعترین دروغهایی که در این دسته جای میگیرندتظاهر به ترک محل و تنها گذاشتن کودک هستند: «اگر راه نیفتی، همینجا تنها میزارمت و میرم.» اما موقعیت دیگری نیز که والدین از دروغ گفتن به کودکانشان مضایقه نمیکنند، به وقت خوردن غذاست: «با هر یک لقمهای که قورت بدی، زودی بزرگتر میشی.»
گاهی این تهدیدها البته لحنی جدیتر به خود میگیرد: «هویج برای چشمانت خوب است، اگر نخوری، کور میشیها!» اما شماری دیگر از دروغها برای “محافظت” از فرزند در مقابل شوکهای روحی و روانی است. وقتی برای مثال حیوان خانگی کودک در تصادف با ماشین کشته شده، والدین تمایل دارند تا با مخفی نگه داشتن حقیقت، تصویری دیگر در ذهن کودک ایجاد کنند: «دیشب که خواب بودی، بابا ماهی قرمزت را توی آب استخر پارک انداخت، تا با ماهیهای دیگه بازی کنه و تنها نباشه.» دانشمندان نتایج این پژوهش را که در ژورنال بینالمللی روانشناسی به چاپ رسیده، نگرانکننده میدانند. به باور آنها توسل به دروغ از سوی والدین میتواند به مرور زمان و هنگامی که کودک به فردی بزرگسال تبدیل میشود، روابط خانوادگی را تحت تأثیر قرار دهد.