کودک از وقتیکه بتواند راست بنشیند و برای نگه داشتن خود نیازی به دست نداشته باشد، سخت کوشش میکند هرچیز جالبی را که نزدیکش باشد، بگیرد و برای این کار به دوطرف میچرخدو خود را به جلو خم میکند و احتمالاً دمر میافتد. معمولاً در این سن کودکان سینهخیز میشوند. همیشه تعدادی اسباببازی، وسایل بیخطر منزل و کتابهای کودک را دم دستش بگذارید که علاقهاش را جلب کند. او را بر روی شکم قرار دهید و با قرار دادن اشیاء جالب در حوزه دیدش، او را به سینهخیز رفتن، تشویق کنید. ولی از او انتظار زیادی نداشته باشید؛ چون قدرت تمرکز کودک هنوز درحالپیشرفت است و حتی چیزهایی که تاکنون ندیده است، فقط برای مدت کوتاهی میتواند توجه او را جلب کند.
هماهنگی چشم و دست
همینطور که توانایی کودک در گرفتن اجسام بیشتر میشود، میتواند اشیاء را محکمتر بگیرد و آنها را بچرخاند تا بهتر ببیند، چیزها را در دهانش بگذارد و از دستی به دست دیگر بدهد و حتی دو چیز را بههم بکوبد. بهتدریج که هماهنگی چشم و دست کودک بهتر میشود، میتواند قاشقی را که در معرض دیدش است، بگیرد و احتمالاً قبل از اینکه به دهانش برساند، آن را واژگون میکند. میتوانید لیوان دارای دو دسته به او بدهید که با آن بنوشد. همینطور میتوانید به او غذا و خوراکیهایی بدهید که با دست خود بخورد. در ابتدا کودک غذا را در مشتش میگیرد و پس از ریختن مقداری از آن، با زحمت باقیمانده را با کف دستش در دهان میگذارد. بهمرور یاد میگیرد که غذا و چیزهای دیگر را با انگشتان شست و اشاره بردارد. هرگز او را با غذایی که احتمال پریدن به گلو و خفه کردن دارد، تنها نگذارید.
افزایش قدرت بدنی
بدن کودک روز به روز قویتر میشود و دوست دارد عضلاتش را حرکت دهد و کارهایش را به نمایش بگذارد. حتی برخی از کودکان میکوشند با گرفتن دست والدین یا اثاثیه، خود را از حالت نشسته بالا بکشند. همهی اینها تمرینی برای دستاوردهای مهم آتی، یعنی چهار دست و پا رفتن، ایستادن و راه رفتن است.
دستاوردهای اجتماعی و عاطفی
کمکم میبینید که کودک دارد اجتماعی میشود. سرش را بهسوی صداهای دوروبرش برمیگرداند، سعی میکند حرف بزند و در گفتگوها با واژههای کودکانه شرکت کند. او به گفتار شما نهتنها با واژههای کودکانه، بلکه با گسترهای از حرکات بدن و حالات صورت پاسخ میدهد. او خودش را در آیینه تماشا میکند و هنوز نمیداند که دارد خودش را میبیند. ولی به کودکی که در آیینه میبیند، علاقه نشان میدهد و صداهای کودکانه درمیآورد.
اکنون که کودک میتواند خودش کمی بنشیند، از تنها بودن بیش از قبل لذت میبرد. ولی شما هنوز هم بهترین اسباببازی او هستید. او اسباببازیاش را به زمین میاندازد و بهسوی شما فریاد میکند که آن را به او بدهید. شاید در واقع او به دنبال اسباببازی نیست، بلکه منتظر فرصتی است که لبخند بزنید و باهم بخندید. تمایل کودک به همدم بودن با شما نشانهی ایجاد پیوندی عمیق و خالص با شماست. در اواخر ماه هفتم ممکن است اگر برای مدت کوتاهی از اتاق بیرون بروید، لب جمع کند و شروع به گریه نماید و وقتی که برمیگردید او با شادی جست و خیز میکند. در این دوران ممکن است دوری از شما باعث ناراحتی شدید کودک گردد؛ این مسئله، آزاردهنده ولی کاملاً طبیعی است و اغلب در تمام دورهی نوپایی او ادامه خواهد داشت. در همین زمان او کمکم آغاز به برقراری ارتباط با دیگر افراد نزدیک، مانند خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ و پرستار خود میکند. باید این ارتباطها را تاحدی تقویت کرد، تا اگر زمانی نیاز به مراقبت داشت، بتواند با نبودن شما کنار بیاید.
دستاوردهای زبانی و هوشی
اکنون کودک شما میتواند چیزهایی که در گذشته روی دادهاند را به یاد آورد . حتی ممکن است قبل از اینکه او را قلقلک دهید، همین که بگویید «قیلی قیلی»، شروع به خنده کند. کودک کم کم راجعبه «دائمی بودن اجسام» آشنایی پیدا میکند. تاکنون وقتی جسمی از میدان دیدش خارج می شد، او فکر می کرد آن جسم دیگر وجود ندارد. اما در پایان هفت ماهگی کمکم درمییابد که اینکه چیزی را نمی بیند، دلیل بر عدم وجود آن نیست. این را در عمل میتوانید مشاهده کنید. اسباببازی را جوری زیر حوله مخفی کنید که گوشهای از آن معلوم باشد؛ قاعدتاً کودک حوله را بلند میکند تا اسباببازی را پیدا کند. پس از حدود یک ماه چنانچه اسباببازی کاملاً زیر حوله مخفی باشد، کودک متوجه شده و دنبالش میگردد.
گفتگو کردن
اکنون کودک نام خود را میشناسد و اگر صدایش کنید، برمیگردد. وقتی با صداهای کودکانه به شما پاسخ میدهد، درمییابید که لحن و آهنگ صدایش چقدر شبیه صحبت واقعی است و دوست دارد رشته ای از صداهای آشنا را مثل «با بابا» یا «ما ماما» تکرار کند.
بازیهایی برای تقویت مهارتهای کودک
فعالیتهای گوناگونی هست که در این سن میتوانید با کودکتان انجام دهید تا باعث افزایش هماهنگی جسمی و مهارتهای اجتماعی او گردید. همیشه هنگام بازی کردن، کودکتان را تشویق و از او تعریف کنید.
- همه کودکان به حباب علاقه دارند و اینکه بتوانند آن را با دستشان بترکانند، باعث اقزایش هماهنگی چشم و دست و درک بهتر آنها از رابطهی علت و معلولی میشود. بطری دارای محلول حبابساز و میلههای پلاستیکی حبابسازی هم ارزان است و هم به کودک شادی فراوان میبخشد. روی میله پلاستیکی حبابی را نگه دارید تا بتواند آن را بترکاند، بعد از بازی دستش را بشویید تا آب و صابون وارد چشمش نشود.
- با درست کردن گروهی از چند دوست عروسکی، کودک خود را اجتماعی کنید. از عروسکهای دستکشی دارای صورتهای ساده و یا به شکل حیوانات استفاده کنید. آنها را برقصانید و آواز بخوانید و کودک را با آنها قلقلک دهید و ببوسید و با آنها با او حرف بزنید. برای آموزش صدای حیوانات از این عروسکها استفاده کنید.
- در این دوران کودک از اسباب بازیهایی که با فشار یک دگمه ناگهان باز میشوند، لذت میبرد. اگر اسباببازی بهگونهای باشد که موقع باز شدن عروسک، جانوری از آن بیرون بجهد، میتوانید با درآوردن صدای آن جانور و انجام بازیهای حدس زدنی، کودک خود را مشغول کنید. بگذارید کودک با زدن دگمه، خودش این بازیها را تجربه کند تا قدرت و هماهنگی دستان و چشمانش زیاد شود.
- با انجام بازیهای جهشی، حس شادی را در کودک تقویت کنید. او را روی پای خود یا روی تخت نگه دارید و تمرین جهش کنید. سعی کنید تا آنجا که ممکن است وزنش را روی پای خود نگه دارید. از به هوا انداختن کودک جدا خودداری کنید.
نکته: چون اغلب کودکان اشیاء را داخل دهانشان میکنند، اسباببازیهای او باید بیخطر باشد و از قطعات ریز تشکیل نشده باشد. چون ممکن است موجب خفه شدن کودک شود.