متاسفانه وجود پاره اي باورهاي نادرست در ميان مردم مي توان سبب اختلال در شيردهي شود. در زير به تعدادي از اين باورها اشاره مي شود:
× باور نادرست :
آغوز به دليل ايجاد زردي براي تغذيه نوزاد مناسب نيست و بايد دور ريخته شود!
واقعيت :
آغوز نه تنها موجب زردي نمي شود كه حتي شايد بهترين راه كاهش زردي نوزادان ،تغذيه مكرر با آغوز باشد. آغوز بسيار مغذي و حاوي موادي است كه نوزاد را در برابر بيماري هاي محافظت مي كند و به منزله اولين ايمن سازي او محسوب مي شود. خوراندن آغوز به نوزاد بسيار ضروري و حياتي است. بعضي از مجتهدين و مراجع بزرگوار ، تغذيه با آغوز را در حد واحب تلقي مي كنند.
× باور نادرست :
شيردهي باعث تغيير شكل پستان ها و اندام مادر مي شود!؟
واقعيت :
تغيير پستان ها در دوران بارداري رخ مي دهد ،به طوري كه پستان ها و نوك آنها بزرگتر مي شو ند. بنابراين چنانچه شيردهي هم صورت نگيرد،اين تغييرات قبلا رخ داده است . به علاوه مادر در دوران شيردهي ،چربي اضافي و دخيره شده در دوران بارداري را سريع تر از دست مي دهد و به فرم و وزن قبلي خود باز مي گردد. تغذيه با شير مادر هيچ تاثير نامطلوبي بر شكل و ظاهر پستان مادر ندارد ولي توصيه مي شود به دليل سنگيني پستان ها در دوران شيردهي ، مادر از سينه بند مناسبي كه پستان را بالا نگه دارد، استفاده كند.
× باور نادرست :
شير اگر در پستان بماند ، فاسد مي شود!
واقعيت :
ماندن شير در پستان مادر باعث فساد شير نمي شود. اما چون عدم تخليه پستان موجب كاهش توليد شير مادر و از طرفي بروز احتقان مي گردد، چنانچه به هر دليلي كودك قادر به شير خوردن نباشد ، بهتر است مادر شيرش را بدوشد تا توليد شير هم بيشتر شود.
× باور نادرست :
تا چند روز بعد از زايمان و اصولا هر زماني كه شير مادر كم است بهتر است مادر شير ندهد تا شير بيشتري جمع شود!
واقعيت :
تاخير در شروع تغذيه با شير مادر و دير به دير شير دادن به نوزاد موجب مي شود كه شير ديرتر جريان يافته و احتقان پستان به وجود آيد،لذا بايد ظرف نيم ساعت بعد از تولد ،نوزاد را به پستان مادر گذاشت و پس از آن نيز به طور مكرر و بر حسب ميل و تقاضاي طفل ،او را شير داد ، مكيدن هاي مكرر شيرخوار چه بلافاصله پس از تولد و يا هر زمان ديگر موجب افزايش توليد شير مادر مي شود در حالي كه دير به دير شير دادن سبب كاهش حجم شير مي گردد.
× باور نادرست :
پستان هاي كوچك نمي توانند شير كافي توليد كنند!
واقعيت :
شيردهي ارتباطي به اندازه پستان ندارد بلكه ترشح هورمون پرولاكتين در اثر مكيدن بيشتر پستان توسط شيرخوار ، توليد شير را بيشتر مي كنند.
× باور نادرست :
شيرخواران هنگام ابتلا به بيماري نبايد با شير مادر تغذيه شوند!
واقعيت :
در هنگام بيماري به خصوص تب و اسهال نياز كودك به مايعات، مواد مقذي و تعذيه مناسب بيشتر است و اين نياز توسط تغذيه با شير مادر بهتر تامين مي شود. با اينكه برخي كودكان درزمان ابتلا به بيماري هاي تب دار و يا اسهال كم اشتها مي شوند، ولي علاقه بيشتري به تغذيه با شير مادر نشان مي دهند. در اين گونه موارد ، تغذيه مكرر با شير مادر توصيه مي شود.
× باور نادرست :
شيرخواران سالم كوچك تر از 6 ماه كه با شير مادر تغذيه مي شوند در هواي گرم نياز به آب اضافي دارند!
واقعيت :
مطالعات متعددي كه در اين زمينه انجام شده، نشان داده است كه شيرخواران سالم در 6 ماه اول زندگي به جز شيرمادر و قطره مولتي ويتامين يا قطره آ و د به چيز ديگري نياز ندارند و اگر شير مادر به طور مكرر و دلخواه به آنان داده شود، احتياجات آنان تامين مي شود. اما بعد از 6 ماهگي و همزمان با شروع تغذيه تكميلي استفاده از آب سالم و قطره آهن براي شيرخواران لازم است.
× باور نادرست :
بيدار شدن شيرخوار در شب و يا زود به زود شير خوردن و گريه و بي قراري كودك دليل ناكافي بودن شير مادر است!
واقعيت :
هيچ يك از عوامل دليل ناكافي بودن شير مادر نيست . زود به زود شير خوردن، به دليل سهل الهضم بودن شير مادر است. توزيع مرتب كودك و رسم منحني رشد او بهتر از هر چيز ديگري مي تواند وضع تغذيه وكافي بودن شير مادر را نشان دهد.
× باور نادرست :
شير بعضي از مادران رقيق و آبكي است !
واقعيت :
در شروع هر وعده شيردهي، شير مادر آبكي تر به نظر مي رسد. ميزان چربي آن كمتر است اما در انتهاي هر وعده به مرور كه شيرخوار به مكيدن آن ادامه مي دهد، ميزان چربي و در نتيجه غلظت شير بيشتر شده و به سير شدن كودك كمك مي نمايد.
بنابراين در هر وعده بايد شيرخوار هر دو بخش شير را دريافت نمايد تا مجموع نيازهاي بدن او تامين شود. اصولا اختلاف رنگ موجود در شير مادر و شيرهاي مصنوعي يا شير گاو، ذهنيت آبكي بودن شير مادر را تداعي مي نمايد.
دليل اصلي اين اختلاف منطبق بودن كيفيت شير مادر بر نيازهاي تغذيه اي در شروع و پايان تغذيه شيرخوار بوده و انرژي و مواد مغذي شير مادر از ارزش بالاتري نسبت به بقيه شيرها برخوردار است.
× باور نادرست :
مدت تغذيه از پستان بايد محدود باشد!
واقعيت :
شيرخوار چه از نطر فاصله وعده هاي تغذيه اي با شير مادر و چه از لحاظ مدت تغذيه درهر وعده بايد بر حسب ميل و تقاضاي خود تغذيه شود و نبايد براي او محدوديتي قائل شد. در هر وعده بايد آنقدربه مكيدن پستان ادامه دهد تا پس از رضايت كامل پستان را رها نمايد. به اين ترتيب هم شير چرب انتهايي را دريافت مي كند و هم پستان مادر را تخليه مي نمايد.
× باور نادرست :
قبل از هر بار شير دادن بايد پستان ها را با صابون شست!
واقعيت :
شستشوي پستان يك بار در روز با آب سالم و يا استحمام روزانه مادر كافي است و به هيچ وجه نبايد براي شستشوي پستان (جز در مواقع استحمام) از صابون استفاده نمود، چون موجب تحريك نوك پستان ،از بين رفتن چربي هاي پوست و ترك خوردگي آن مي شود.
× باور نادرست :
كار خارج از منزل مانغ شيردهي مادر است و بايد تغذيه با شير مصنوعي (خشك ) را شروع كرد!
واقعيت :
در ماه هاي اول تولد بايد سعي شود كه شيرخوار در كنار مادر باشد و مادر، كار خارج
از منزل را ديرتر شروع كند. در عين حال از يكي دو ماه قبل از شروع كار،با دوشيدن شير خود ذخيره مناسبي در فريزر براي فرزندش فراهم مي نمايد. پس از بازگشت به كار در محل كار نيز هر 3 يا 4 ساعت يك بار شير خود را بدوشد و در يخچال نگهداري كند و در پايان ساعات كار شير دوشيده شده را بر روي يخ به منزل بياورد تا در روز بعد توسط اطرافيان به كودك خورانده شود. اگر اين مقدار براي تغذيه كودك كافي نبود مي توان از ذخاير قبلي در فريزر هم استفاده كرد. شير را بايد با قاشق يا فنجان و بدون استفاده از بطري به كودك داد. بهتر است مادر پس از بازگشت به منزل و نيز در طول شب فرزند خود را مكرر از پستان خود تغذيه نمايد زيرا مكيدن هاي مكرر طفل موجب افزايش ترشح شير مي گردد.
در صورتي كه به هر دليلي نگهداري شير دوشيده شده در محل كار ممكن نباشد، باز هم بهتر است مادر پستان ها را بدوشد و حتي شير را دور بريزد زيرا عدم تخليه پستان ها ممكن است موجب كاهش توليد شير شود
× باور نادرست :
شيرخوار را نبايد زياد در آغوش گرفت چون بغلي مي شود!
واقعيت :
تمام شيرخواران به تماس، گرماي بدن مادر و به خصوص به مهر و محبت او احتياج دارند. آنان با صداي قلب مادر آرامش پيدا كرده و در آغوش او احساس امنيت مي كنند . اين محبت را نبايد از كودكان دريغ نمود. برخي از شيرخواران نيز كه بيش از بقيه بي قرارند و گريه مي كنند با در آغوش گرفتن، راه بردن، صحبت و نوازش كردن توسط پدر و لالايي مادر آرام تر مي شوند.
× باور نادرست :
استفاده از گول زنك( پستانك )براي آرام كردن شيرخوار لازم است!
واقعيت :
استفاده از گول زنك نه تنها به علت احتمال آلودگي و ابتلا شيرخوار به اسهال و ساير بيماري ها توصيه نمي شود،
بلكه ميل به مكيدن طفل را نيز ارضاء كرده و موجب كاهش مكيدن پستان و در نتيجه كاهش شير مادر مي شود. بنابراين بهتر است براي آرام كردن كودك او را در پستان مادر گذاشت.
منبع:
كتاب شير مادر و تغذيه شير خوار (انجمن ترويج تغذيه با شير مادر)
