روشهای شیر دادن

مادر هنگام شیر دادن باید در وضیعت راحتی قرار گیرد، او می تواند به پشت یا پهلو بخوابد. روی صندلی، زمین یا تخت بنشیند، ‌از چند بالش به عنوان تکیه گاه استفاده کند تا هنگام شیر دادن خسته نشده و دچار کمر درد یا پشت درد نشود. بویژه خانمهایی که سزارین می شوند بیشتر باید این نکات را رعایت نمایند.
روش اول
معمول ترین روش شیر دادن،‌ بغل گرفتن نوزاد است به طوریکه شانه نوزاد روی خم آرنج و سرش روی بازوی مادر قرار گیرد. صورت او مقابل پستان مادر و سر و بدنش در یک امتداد باشد. دست نوزاد که در تماس با بدن مادر است در پهلوی مادر قرار گیرد نه بین نوزاد و مادر بالاخره نشیمنگاه او با دست مادر حمایت شود. بهتر است لباس مادر و نوزاد کم باشد تا تماس بدن مادر و نوزاد بهتر برقرار شود. در صورت امکان تماس پوست با پوست هنکام شیر دادن مناسب تر است.

پس از ایجاد وضعیت راحت برای مادر و در آغوش گرفتن نوزاد، مادر می تواند با یک دست که به شکل C انگلیسی قرار می گیرد پستان را گرفته و نوک پستان را به گونه و لب نوزاد تماس دهد تا او دهانش را باز کند.
شاید لازم باشد که این کار چند بار تکرار شود تا نوزاد کاملا دهانش را باز نماید به طوری که لبه تحتانی هاله پستان، ‌هم سطح لب پایین نوزاد قرار گیرد. در این حالت که دهان نوزاد کاملا باز شده است مادر می تواند او را با ملایمت ولی به سرعت به طرف پستان خود بیاورد تا نوزاد نوک و هاله پستان را در دهان بگیرد. در چنین وضعیتی نوزاد با آرواره هایش به سینوس های شیری فشار می آورد و با مکیدن درست، به اندازه کافی شیر دریافت می نماید.

زمانی که در آغوش گرفتن و پستان گذاشتن به دهان نوزاد درست انجام شود، ‌مراحل زیر به خوبی قابل مشاهده است:
بدن نوزاد روبروی مادر و در تماس نزدیک با بدن او است.
سر و بدنش در یک امتداد قرار دارند.
صورتش روبروی پستان مادر و چانه اش به پستان چسبیده است.
لب تحتانی او کاملا به طرف خارج برگشته و قسمت کمی از هاله پستان در بالای لب فوقانی او مشاهده می شود و شاید در زیر لب تحتانی نشانه ای از هاله پستان دیده نشود (فقط در صورت بزرگ بودن هاله قسمتی از آن قابل مشاهده خواهد بود).

مکیدن ها کند ولی عمیق است.
صدای بلعیدن شیر به خوبی شنیده می شود.
نوزاد پس از احساس رضایت و سیر شدن، ‌خودش پستان را رها می کند.
مادر هنگام شیر دادن احساس درد و ناراحتی نمی کند.
پستان مادر با سوراخ های بینی شیرخوار فاصله دارد و راه تنفس او را نمی بندد.
ولی اگر طریقه در آغوش گرفتن و پستان به دهان گذاشتن درست نباشد:
بدن نوزاد چرخیده و روبروی بدن مادر و در تماس نزدیک با او نیست.

سرش به عقب برگشته و یا به جلو خم شده است.
چانه اش از پستان مادر فاصله دارد.
لب ها یا به داخل برگشته اند و یا به حالت غنچه قرار دارند.
‌قسمت های زیادی از هاله در بالا و پایین لب ها خصوصا زیر لب تحتانی مشاهده می شود.
مکیدن ها بسیار سطحی و تند است.
‌ صدای بلعیدن شیر شنیده نمی شود و در عوض صدایی شبیه ملچ و ملوچ به گوش می رسد.
مادر هنگام شیر دادن به دلیل مکیده شدن نوک پستانش احساس درد می کند و ممکن است حتی دچار زخم و یا شقاق نوک پستان گردد.

روش دوم
مادر در وضعیت خوابیده به پهلو شیر می دهد. این روش در مواردی که خانم ها سزارین می شوند

و یا زایمان طبیعی همراه با بخیه محل زایمان دارند، ‌توصیه می شود که برای مادران راحت تر است ولی حتما هنگام شیر دادن باید کمک شوند. در این وضعیت:
سر و بدن نوزاد در امتداد یک خط مستقیم است.
صورت او روبروی پستان مادر قرار می گیرد.
بدن نوزاد در تماس نزدیک با بدن مادر بوده و بهتر است پشت او با دست مادرحمایت شود.

روش سوم

روش دیگر برای شیر دادن به نوزاد، روش زیر بازوست که اهمیت استفاده از آن به خصوص در مادرانی است که دارای فرزند دوقلو هستند و یا دچار انسداد مجاری شیر شده اند. در این حالت مادر در وضعیت نشسته مثلا بادست راست سر نوزاد را نگه می دارد و بدن و پای او را در زیر بغل و بازوی خود قرار می دهد. در این روش هم می تواند از یک بالش در زیر دستش استفاده نماید.

هنگامی که روش صحیح در آغوش گرفتن و شیر دادن،‌ بلافاصله پس از زایمان (‌یا حتی در دوران بارداری با مدل عروسکی)‌ آموزش داده شود، ‌مادر مهارت لازم در زمینه انواع روشهای در آغوش گرفتن و شیر دادن را کسب نموده و شیرخوار نیز به راحتی قادر به شیر خوردن از پستان مادر خواهد بود.

روش چهارم
تغذیه دوقلوها، نه تنها مادرانی که دوقلو به دنیا می آورند می توانند کودکان خود را با شیر مادر تغذیه کنند که حتی مادران سه قلو نیز می توانند شیر خوارانشان را از شیر مادر بهره مند سازند. روش تغذیه دوقلوها می تواند به صورت مجموعه ای از روش های اول و دوم و سوم و مطابق شکل های زیر باشد.

منبع:
كتاب شير مادر و تغذيه شير خوار (انجمن ترويج تغذيه با شير مادر)