کودک 4 ساله عاشق حرکت و جنب و جوش است. اگر گاهی شبیه به یک ماشین همیشه در حرکت رفتار می‌کند، نگران نباشید، این مساله کاملا طبیعی است.

کودک شما عاشق دویدن، جست و خیز کردن، پریدن، چرخیدن و پشتک زدن است. زندگی او همراه با شور و هیجان، و فعالیت‌هایش سرشار از انرژی و شور و نشاط است. در کنار اینها، کودک شما در این سن توانایی های جدید و شگفت انگیزی پیدا می‌کند (به این نکته توجه داشته باشید که بچه ها از نظر الگوی رشدی بسیار با هم متفاوت هستند. اگر کودک شما بعضی از کارهایی که در اینجا به آنها اشاره می کنیم، انجام نمی‌دهد، نگران نباشید، به زودی این کارها را انجام خواهد داد)

در این سن، دیگر‌ از آن شکم گنده و تاتی‌تاتی کردن‌ها خبری نیست، کودک شما لاغرتر و تند و تیزتر شده است. بهتر و با دقت بیشتری می‌تواند حرکت کند. او با قدم های بلندتری راه می‌رود و شبیه به یه آدم بزرگ کوچولو شده است. در این مرحله از رشد، تعادل بهتری در حرکت دارد و به خوبی می‌تواند بر روی یک دیوار کوتاه و باریک حرکت کند، درست شبیه به یک بند باز، البته این کار را به کمک شما انجام می‌دهد (همچنین می تواند برای مدت 8 -4 ثانیه روی یکی از پاهایش بایستد، می‌تواند لی‌لی بازی کند، از ارتفاع 6 متری و یا بیشتر با دو پا روی زمین بپرد).
کودک شما از تاب بازی لذت می‌برد و می‌تواند کلی در هوا بالا برود. او خیلی سریع حرکت می‌کند و هنگام دویدن و جست و خیز کردن به راحتی در بین موانع حرکت می‌کند. هنگام زمین خوردن، که البته این اتفاق خیلی کمتر از قبل می‌افتد، به سرعت از زمین بلند می شود و به حرکتش ادامه می‌دهد. دیگر کمتر به سراغ شما می‌آید تا دلداری‌اش بدهید، اما همچنان وقتی که آسیب می‌بیند، گریه می کند و نیاز دارد که شما آرامش کنید.
کودک شما دراین سن، بهتر می‌تواند توپ را به هوا پرتاب کند و همچنین می‌تواند توپ را با کف دست‌هایش، و نه با بازوهایش، بگیرد (اگرچه هنوز باید یکی دو سالی صبر کنید تا او بتواند توپ ها را به درستی بگیرد). در این سن به راحتی می‌تواند از نردبان و میله‌های بازی بالا برود، در نتیجه شما می‌توانید یک گوشه بنشینید و کمتر نگران این باشید که زمین بخورد. همچنین می‌تواند نرده های پلکان را بگیرد و به طبقات بالاتر برود (هر چند پایین آمدن از پله‌ها برایش سخت تر است).

در این سن قدرت هماهنگی کودک شما بهتر شده و در مورد این که بدنش قادر به انجام چه کارهایی است به یک شناخت درونی رسیده است. همین مساله باعث می‌شود که او کنترل بیشتری روی فعالیت هایش داشته باشد و بهتر بتواند در بازی های حرکتی مثل کلاس‌های رقص و کلاس های ورزشی شرکت کند. همچنین می‌تواند اسکیت بازی کند، سوار سه چرخه و یا حتی دوچرخه بشود.
کودک شما شجاع‌تر شده است و عاشق هیجان و چالش است. اگر پارسال می‌ترسید که از پله ها پایین بیاید امسال آن قدر این کار را با خوشحالی تکرار می‌کند تا موفق بشود. وقتی می‌تواند یک قدم درست بردارد به شدت احساس غرور می‌کند، درست مثل کسی که بتواند یک ضربه درست تنیس بزند.
شما باید از دور، بر کارش نظارت داشته باشید و مواظب باشید که کارهای خیلی خطرناک انجام ندهد (کارهای خطرناکی مثل نشستن روی میله های ژیمناستیک بدون گرفتن میله ها). در این سن کودک تان از شما می‌خواهد که به او در انجام دادن برخی از بازی‌های جدید، کمک کنید. مثلا وقتی که روی میله‌های بازی حرکت می‌کند، دست تان را دور کمرش نگه دارید، وقتی روی یک دیوار کوتاه راه می‌رود، اجازه بدهید انگشت شما را بگیرد و یا وقتی که می‌خواهد سرسره بازی‌کند، به او کمک نمایید (البته تا وقتی که اعتماد به نفسش برای انجام این کارها بیشتر شود). وقتی که با هم هستید خیلی سریع حرکت نکنید. حواس تان باشد که آیا به کمک شما احتیاج دارد یا نه. گاهی خودش می‌تواند این مساله را تشخیص بدهد، ولی گاهی وقت‌ها شاید لازم باشد که او را تشویق کنید که به او کمک نمایید. از او انتقاد نکنید حتی اگر کاری را به درستی انجام نمی‌دهد، چون در غیر این صورت ممکن است دست از تلاش بردارد.
گاهی اوقات دوست دارد دائم از سر کاری به کار دیگری برود، ولی بعضی وقت‌ها هم ممکن است مدت‌ها غرق یک بازی شود. برخی والدین نگران این هستند که کودکان پرانرژی آنها بیش فعال‌اند. اگر کودک 4 ساله شما بتواند روی یک فعالیت مثل خانه‌سازی با آجرهای پلاستیکی، به مدت 20– 15 دقیقه تمرکز کند، یک کودک 4 ساله فعال و در عین حال کاملا طبیعی به حساب می‌آید. بعضی وقت ها که بچه‌ها خسته، هیجان زده، عصبانی و خواهان توجه هستند، بیش فعال می شوند . انرژی بالای کودک تان و جنب و جوش همیشگی او برای شما می‌تواند مشکل ساز باشد. نکته مهم این است که به او بگویید شما کاملا درک می‌کنید که او پر انرژی است و نیاز به حرکت و جنب و جوش دارد (تا بدین ترتیب احساس خوبی در مورد رفتارهای جسمانی اش داشته باشد). شرایطی را برایش فراهم کنید که بتواند فعالیت‌های بدنی داشته باشد و در عین حال احساس امنیت کند.
اگر در یک صف طولانی ایستاده‌اید، ساعت ها در مطب دکتر نشسته‌اید و یا ساعت هاست که مشغول خرید کردن هستید، ممکن است که کودک شما دائم به این طرف و آن طرف برود، بین لباس ها خودش را مخفی کند و یا روی زمین غلت بخورد. در چنین شرایطی دائم این جمله را تکرار نکنید که «تو چت شده؟ چرا این قدر وحشی شدی!» ( چرا که چنین جملاتی باعث می شود کودک شما از این نیاز طبیعی اش برای حرکت کردن، احساس شرمندگی بکند). به جای این به کودک‌تان بگویید که شما کاملا درک می‌کنید چقدر برای او سخت است که برای مدت زمان طولانی یک جا بایستد. یک کتاب به او بدهید، یک خوراکی سالم و یا یک بازی سرگرم کننده که او را مشغول کند در اختیارش بگذارید و وقتی که کارتان تمام شد با هم به پارک بروید.

در سفرهای طولانی مدت با ماشین، گاهی توقف کنید و به کودک تان اجازه بدهید تا کمی راه برود. وقتی که در یک روز بارانی در خانه مانده اید و کودک شما به شدت بدخلق و به عبارتی پر انرژی شده است، یک آهنگ ورزشی کودکانه بگذارید و به او کمک کنید تا حرکات ورزشی انجام دهد و انرژی‌اش را تخلیه کند. کار بسیار مناسبی که می‌توانید در این مرحله انجام دهید، این است که او را در کلاس های ورزشی مثل شنا، ژیمناستیک و یا کاراته ثبت نام کنید. جایی که بتواند با این وضعیت جدید بدنی اش آشنا شود و مهارت های حرکتی بیشتری یاد بگیرد. این برنامه‌ها می‌توانند برای او سرگرم کننده باشند، توانایی هایش را بیشتر کنند و اعتماد به نفسش را افزایش دهند. باید به این توجه کنید که هدف اولیه این کلاس ها این نیست که او را به یک قهرمان ورزشی تبدیل کند، پس سعی کنید از حرکت های او انتقاد نکنید و یا او را مجبور نکنید که حرکتی را به طرز خاصی انجام دهد، چون ممکن است باعث بشود که کلا انجام این حرکات را کنار بگذارد.
اگر شما در جوانی آرزو داشتید که یک بازیکن حرفه‌ای فوتبال شوید و کودک شما به این ورزش علاقه‌مند نیست، چیزی را به او تحمیل نکنید و خیلی روی او سرمایه گذاری نکنید. ممکن است امسال کودک شما هیچ علاقه‌ای به بیسبال و یا شنا نداشته باشد، ولی شاید در سال های آینده به آنها علاقه‌مند شود. سعی کنید به او کمک کنید تا با شرکت کردن در فعالیت ها و کلاس های مختلف، علاقه اصلی‌اش را پیدا کند. اگر این نکته را قبول کردید که کودک شما سرشار از انرژی است، به او اجازه دهید که فعالیتی را که دوست دارد، انجام دهد و کارهایی را که انجام می‌دهد، تحسین کنید. موقعیت‌های زیاد و متنوعی برایش فراهم کنید تا بتواند انرژی‌اش را تخلیه کند. در این سن کودک تان از فعالیت های بدنی لذت می‌برد. اگر از این که صبح ها دنبالش بدوید تا لباس هایش را تنش کنید خسته شده اید و یا از این که دائم در پارک او را دنبال کنید به ستوه آمده اید، صبور باشید. وقتی کمی بزرگ تر شد از میزان فعالیت و انرژی‌اش کم می‌شود و احتمالا در 5 سالگی از این که ساعت ها بنشیند و مطالعه کند و یا کارهای هنری انجام بدهد، لذت خواهد برد.
منابع:سایت روان کلینیک
مترجم:
دکتر محمد بهشتیان