بهتر است خستگي و بي‌حوصلگي را کنار بگذاريد چون اين مساله که شما تازه از سر کار برگشته‌ايد و يا خسته از کارهاي خانه هستيد براي کودکتان به هيچ وجه قابل درک نيست. او از شما توقع دارد که با او بازي کنيد و واقعيت اين است که اين حق طبيعي اوست. کودکي که به دليل شرايط زندگي ما مجبور است بيشتر ساعات روز را در آپارتماني کوچک زنداني باشد، کمترين توقعي که مي‌تواند داشته باشد، اين است که با او بازي کنيم. ما به شما مي‌گوييم که چگونه مي‌توانيد کودک دلبندتان را با بازي‌هايي شاد و مناسب سنش، راضي و خوشحال کنيد. به شما قول مي‌دهم که با ديدن خنده و شادي او هيچ اثري از خستگي و بي‌حوصلگي در وجودتان باقي نماند.
کودک 12 تا 15 ماهه
1.ترانه دلخواه‌تان را براي کودک نوپاي خود بخوانيد و هماهنگ با ريتم آن ضربه‌هاي ملايمي به شکمش بزنيد. حالا آهنگ را با ريتم تندتري بخوانيد و ضربه‌هايتان را هماهنگ با آن تندتر کنيد. اين بازي به کودک کمک مي‌کند که معناي ريتم را درک کند و اين کار به تکامل مهارت‌هاي شنيداري او کمک مي‌کند.
2 .چندتا از عروسک‌ها و يا حيوانات عروسکي او را برداريد و کنار او روي زمين بنشينيد. يکي از عروسک‌ها را برداريد و صدايتان را تغيير دهيد و به جاي عروسک صحبت کنيد. سپس عروسک ديگري را برداريد و با صدايي که با صداي قبلي تفاوت دارد، صحبت کنيد. حالا عروسک را برداريد و بگوييد: «بيا عزيزم، بيا غذا بخوريم. » يا «بيا بغلت کنم تا بخوابي» و هنگام اداي اين جملات، اين کارها را با عروسک انجام دهيد. يکي از عروسک‌ها را به او بدهيد و از او بخواهيد آن را بغل کند و ببوسد. کودک ابتدا ممکن است فقط نگاه‌تان کند اما به زودي ياد مي‌گيرد که خودش به تنهايي با عروسک‌هايش بازي کند.
3 .بازي مفيد ديگري که مي‌توانيد با کودک 12 تا 15 ماهه تان انجام دهيد، کتاب خواندن است. کتابي را که داراي تصاوير رنگي و يا برجسته است، برداريد و به عکس‌ها و اشکال آن اشاره کنيد و نام آنها را بگوييد. شعرهاي کودکانه کتاب را برايش بخوانيد و موقع خواندن، آهنگ و بلندي صدايتان را تغيير دهيد. اين کار کمک مي‌کند که بتوانيد عشق و علاقه به کتاب خواندن را در کودکتان ايجاد کنيد.
4 .اسباب‌بازي‌هاي سبک و چرخ‌داري را که کودک قادر به هل دادن آن است در اختيارش قرار دهيد. کودک وقتي مي‌بيند که مي‌تواند جسمي‌را جابه جا کند، احساس قدرت و توانايي مي‌کند. اين بازي روش فوق العاده اي براي ايجاد اعتماد به نفس است.
کودک 15 تا 18 ماهه
5 .چند شيء که جنس‌هاي گوناگوني دارند را کنار کودک بگذاريد و دست کودک را روي آنها بکشيد. سعي کنيد اجناس را طوري انتخاب کنيد که بعضي از آنها نرم و برخي سفت باشند. براي مثال، يک قابلمه کوچک يا يک ليوان را لمس کنيد و بگوييد: «به به ببين چه سفته» و يک پارچه نرم يا عروسک پشمالوي نرم را لمس کنيد و بگوييد: «به‌به، چه نرمه»… اين بازي براي تقويت حس لامسه کودک مفيد است.
6 .کودک را روي زمين بنشانيد و خودتان نيز کمي دورتر روبه روي او بنشينيد وتوپ را به سوي او بغلتانيد. او را تشويق کنيد که همين کار را تکرار کند. حوصله به خرج دهيد، توقع نداشته باشيد که با يک بار انجام دادن هر کاري او بتواند آن را به درستي انجام دهد. هر کار تازه‌اي را بايد چند بار انجام دهيد تا کودک بتواند آن را ياد بگيرد.
7. در اين زمان نيز کتاب خواندن بازي مناسب و آموزنده‌اي است. در اين سن، کودکان به کتاب‌هايي علاقه دارند که حاوي تصاوير بچه‌هايي است که در حال انجام کارهاي آشنا مانند غذا خوردن، دويدن و خنديدن باشند. براي افزايش علاقه فرزندتان به کتاب، نام او را به جاي نام کودک داستان بگذاريد. کتاب خواندن قدرت تخيل کودک را تحريک مي‌کند و مهارت‌هاي زباني و شنيداري او را تکامل مي‌بخشد.
8. اگر اين امکان برايتان وجود دارد و شرايط جوي نيز مناسب است، کودک را همراه خود به پارک ببريد تا با محيط بيرون از خانه نيز آشنا شود. کودک در اين سن به حيوانات کوچکي که در اطرافش مي‌بيند مانند سگ و گربه و کلاغ و گنجشک توجه خاصي نشان مي‌دهد. اگر اين حيوانات را در خيابان يا پارک ديديد، به آنها اشاره کنيد و نام‌شان را بگوييد. خواهيد ديد که به زودي با ديدن هر حيواني، حتي اگر شما حواستان نباشد، آن را نشان مي‌دهد و سعي مي‌کند که نام آن را بيان کند.
9 .همراه با کودک کنار آينه بايستيد و بگذاريد خودش را در حال انجام کارهاي گوناگون ببيند. خودتان نيز مي‌توانيد شکلک در آوريد، دندان‌هايتان را نشان دهيد، بخنديد تا او بتواند شما را با تصويرتان در آينه مقايسه کند. به او چيزي بدهيد که بخورد و خودش را در حال جويدن تماشا کند.
کودک 18 تا 21 ماهه
10. اسباب‌بازي‌هايي را که مي‌توانيد صداي آنها را در آوريد مانند قطار و ماشين و يا تصوير حيواناتي مانند گاو و گوسفند و خروس و مرغ و. . . را جلوي کودک بگذاريد و صداي آنها را تقليد کنيد. اين کار را بارها و بارها تکرار کنيد و هر دفعه صداي جديدي به قبلي‌ها اضافه کنيد تا صداها براي کودک به صداهايي آشنا تبديل شوند. خواهيد ديد که کودک به زودي با ديدن عکس‌ها و اسباب‌بازي‌ها، صدايشان را درمي‌آورد. حواستان باشد که هميشه بايد بازي را با درآوردن يک صداي آشنا خاتمه دهيد چون يک پايان آشنا به کودکتان احساس امنيت مي‌بخشد.
11 .کودکان شعرهاي همراه با حرکت را دوست دارند. از خودتان شعرهايي درباره بالا و پايين پريدن، رقصيدن و دويدن دربياوريد و همراه آن اين حرکات را انجام دهيد. او از اين بازي بسيار لذت خواهد برد و چه بسا ناگهان خواهيد ديد که او نيز از خودش شعري ساخته است.
12 .به کودک بگوييد که شما موش کوچولويي هستيد و او يک گربه است که بايد شما را بگيرد. بعد چهاردست و پا روي زمين راه برويد و بگوييد تو نمي‌توني منو بگيري و سريع سينه خيز برويد و طوري که او بتواند ببيند، پشت اثاثيه منزل پنهان شويد. وقتي کودک بازي را ياد گرفت، مي‌توانيد نقش‌ها را عوض کنيد.
کودک 21 تا 24 ماهه
13 .موسيقي شادي را که کودکتان آن را دوست دارد، بگذاريد و به حرکات کودکتان پاسخ دهيد. براي مثال، اگر اين پا و آن پا کرد، شما همين کار را بکنيد. اگر جست و خيز کرد، شما هم جست و خيز کنيد. دستش را بگيريد و همراه موسيقي حرکات گوناگوني با او بکنيد. مي‌توانيد بپريد، بدويد، بچرخيد يا روي پنجه پا راه برويد. با موسيقي آزادانه حرکت کنيد و بگذاريد کودکتان نيز همين کار را بکند. او شادي و لذت بردن شما از موسيقي را درک مي‌کند و خودش نيز از آن لذت خواهد برد.
14. يکي از حيوانات عروسکي را که مورد علاقه کودکتان است، برداريد و با آن شروع به گفتگو کنيد. براي مثال، بگوييد: «خرس کوچولو، بيسکوييت مي‌خوري؟» و از زبان عروسک بگوييد: «بله، خيلي ممنون». يا بگوييد: «خرس کوچولو، مي‌خواهي کلاه سرت کنم؟» و کلاه کودکتان را بر سر آن بگذاريد. سعي کنيد شرايطي را ايجاد کنيد که بتوانيد با جملاتي که به کار مي‌بريد کارهاي روزمره زندگي را به او بياموزيد. موضوعات ديگر مکالمه مي‌تواند جمع کردن اسباب‌بازي، مسواک زدن و رفتن به مطب دکتر باشد.
15. چند شيء مانند برس سر، سنجاق سر، قاشق، ليوان و مانند آنها را که کودک مي‌شناسد، کنار او بگذاريد و وانمود کنيد که در حال استفاده از آنها هستيد. سپس از او بخواهيد که از آنها استفاده کند. براي مثال، به او بگوييد که موهايش را شانه کند. اين بازي خوبي براي تکامل بخشيدن به مهارت‌هاي فکري و عملي کودکتان است و به او کمک مي‌کند که انجام کارهايي با يک شيء را تجسم کند.
16 .کودکتان را روبه‌روي خود و روي پاهايتان بنشانيد و کمرش را بگيريد. حالا زانوهايتان را بالا و پايين ببريد، طوري که کودک بتواند ورجه وورجه کند. اگر بلديد برايش شعري درباره اسب‌سواري بخوانيد.
17 .يک کودک در اين سن به خوبي مي‌تواند قايم موشک بازي کند، البته در جاهايي که به عقل جن هم نمي‌رسد، پنهان نشويد.
در تمام مراحل سني به اين مساله توجه داشته باشيد که بغل کردن روش بسيار مهمي براي ساختن توانايي مغزي کودک است و بغل کردن در زمان خطر از اين هم مهم‌تر است چون علاوه بر اين، اطمينان کودک را نيز افزايش مي‌دهد. اگر فرزند کوچک‌تان اصراردارد که به جايي که خطرناک است برود، به جاي اينکه با زور او را از رفتن به آن محل منع کنيد، او را با مهرباني در آغوش بگيريد و برايش توضيح دهيد که «نبايد به آنجا بروي، چون آنجا خطرناک است.» او از لحن صداي شما متوجه مي‌شود که اين کار بد است و چون اجبار و زوري در کار نبوده است، آن را خواهد پذيرفت.
منبع: هفته نامه سلامت
